اسرائیل ـ سازمان آزادیبخش فلسطین، روابط

پس از تشکیل سازمان آزادیبخش فلسطین، روابط و مواضع این سازمان نسبت به اسرائیل کاملاً خصمانه بود و طی 5 سال اولیه موجودیت ساف، اقدامات سازمان بیشتر به صدور بیانیه های شفاهی در محکومیت دشمن و آمادگی نظامی برای آینده محدود بود ولی بعد از سال 1969 ساف به صورت یک سازمان هماهنگ کننده عملیات مقاومت علیه اسرائیل و حامی مقاومت سازمان یافته فلسطین در کرانه غربی و نوار غزه پدیدار گشت و سالهای بین 1969 1979 فلسطین شاهد حجیم ترین عملیات چریکی ضداسرائیلی به پشتیبانی ساف بود که اسرائیل نیز متقابلاً با حمله به هدفهای مختلف ساف به آن پاسخ داد.

بعد از اخراج نیروهای ساف از اردن، عملیات چریکی ساف به طور چشمگیری کاهش یافت. اما در سال 1973 دوباره عملیات ساف علیه نیروهای اسرائیلی از پایگاههای جدید آن در لبنان شدت گرفتولی جنگ داخلی لبنان و حملات تلافی جویانه اسرائیل علیه ساف، این سازمان را وادار ساخت تا در آوریل 1982 امضای یک معاهده ترک مخاصمه با اسرائیل را پیشنهاد کند. با این حال کمی بعد از پیشنهاد ساف، اسرائیل در ژوئن 1982 یک رشته تجاوزات گسترده به لبنان را به منظور از بین بردن شالوده ساف آغاز کرد. این درگیری که سه ماه بین ساف و نیروهای اسرائیلی طول کشید منجر به اخراج اکثر نیروهای چریکی ساف از لبنان گردید.

بعد از رویارویی اسرائیل و ساف در سال 1982، ساف فعالیتهای خود را پیرامون سه زمینه متمرکز کرد.

1 ـ نزدیکی با گروههای صلح طلب اسرائیل

2 ـ به رسمیت شناختن یک جانبه اسرائیل

3 ـ تشدید عملیات نظامی.

رهبران ساف برای اولین بار به طور آشکار به عنوان نشانه امکان همزیستی اسرائیل و فلسطین با رهبران گروههای مختلف صلح طلب در اسرائیل ملاقات کردند. البته ساف در شناسایی اسرائیل و فلسطین به طور دوجانبه به جای به رسمیت شناختن یک جانبه که آمریکا بیان می کرد، اصرار می ورزید و یاسر عرفات رهبر ساف این سیاست را در سه زمینه توجیه کرد:

1 ـ شناسایی یک جانبه منجر به ناسازگاری بیشتر اسرائیل خواهد شد.

2 ـ شناسایی اسرائیل توسط ساف، برگ برنده عمده ساف است و نباید بدون امتیاز و یا ضمانت رها شود.

3 ـ اعلامیه سیاسی ائتلاف لیکود، موجودیت مستقل فلسطین را نادیده می گیرد. این اعلامیه باید با توجه به موقعیت ساف تصحیح شود.

سرانجام ساف نیروهای خود را مجددا سازمان داد و دست به عملیات چریکی علیه اسرائیل زد. رهبری ساف مدعی بود که بین سپتامبر تا دسامبر 1982، حدود 361 عملیات نظامی علیه مواضع اسرائیل در جنوب لبنان انجام داده است. در همین حال اسرائیل تأکید کرد که حتی در صورت به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل توسط ساف، هرگونه توافق با ساف را رد می کند.

در سال 1984، پس از برگزاری هفدهمین اجلاس شورای ملی فلسطین در امان، رهبران ساف و اردن جهت برقراری صلح با اسرائیل تلاش زیادی نمودند و در 11 فوریه در زمینه اقدام مشترک جهت صلح با اسرائیل به توافق رسیدند. اما این توافق به دلیل مخالفت ساف با پذیرش قطعنامه های 242 و 338 شورای امنیت سازمان ملل با شکست مواجه شد. (نک: توافقنامه 11 فوریه 1985)

در چارچوب تلاشهای رهبران ساف جهت برقراری صلح با اسرائیل، هیأتی از طرف ساف در نوامبر 1986 در رومانی با یک هیأت از گروههای چپگرای اسرائیلی طرفدار صلح ملاقات کرد و دیدار دیگری نیز در ژوئن 1987 در بوداپست بین آنها برگزار شد. ولی این دیدارها نیز به نتیجه ای نرسید. در مقابل این اقدامات سازشکارانه گروه عرفات، نیروهای مسلمان فلسطینی که مخالف با هرگونه راه حلهای سیاسی مسالمت آمیز آمریکایی اسرائیلی بودند و به مبارزه مسلحانه برای آزادی فلسطین اعتقاد داشتند و بر شدت بخشیدن به مبارزه مسلحانه علیه رژیم صهیونیستی تأکید می ورزیدند، به یک سلسله عملیات نظامی علیه اهداف رژیم صهیونیستی دست زدند.

به طور کلی، سال 1985 سال گسترششگفت انگیز مبارزه مسلحانه علیه اسرائیل بود. به گفته یاسرعرفات، شمار عملیات نظامی علیه نیروهای اسرائیلی در طول سال 1985 طبق اعتراف خود دشمن، به 847 عملیات بالغ گردید و این تعداد علاوه بر عملیات نظامی مقاومت اسلامی لبنان و دیگر گروههای مبارز بود که در جنوب لبنان انجام شد.

در 25 سپتامبر 1985 یک قایق کوچک اسرائیل با سه سرنشین اسرائیلی در بندر لارناکای قبرس به تصرف نیروی ال 17 ساف درآمد که منجر به قتل این سه اسرائیلی گردید.

به دنبال این حادثه، جنگنده های اف ـ 16 رژیم اشغالگر قدس با همکاری آمریکا به بهانه تلافی قتل سه اسرائیلی، در اول اکتبر 1985 به مقر ساف در تونس حمله کردند.

پس از حمله هوایی اسرائیل به مقر ساف در تونس، چهار چریک فلسطینی وابسته به گروه جبهه آزادیبخش فلسطین به رهبری ابوالعباس در تاریخ 7 اکتبر 1985 یک کشتی ایتالیایی به نام آشیله لائورو حامل 500 سرنشین از ملیتهای مختلف و خدمه را در نزدیکی ساحل اسکندریه مصر ربودند "نک: آشیله لائورو (ماجرای کشتی)". عرفات، بلافاصله پس از تصرف این کشتی، طی تماسهایی با بنتیوکراکسی نخست وزیر ایتالیا ضمن محکوم کردن شدید این عمل، هرگونه دخالت این سازمان در این جریان را تکذیب کرد.

لازم به تذکر است که حمله به مقر ساف در تونس، جوّ ضداسرائیلی وسیعی را در تشدید تنفر از رژیم اشغالگر قدس و حامیان آن ایجاد کرد به طوری که توانست حرکتهای فردی و یا گروهی را به دنبال داشته باشد. حمله یک سرباز مصری بهیهودیان در صحرای سینا و حادثه مشابهی در تونس به عنوان بارزترین حرکتهای فردی و یا به عبارتی مستقل، مطرح گشت. اما در کنار این حرکتها اقدامات گروهی نیز صورت گرفت ازجمله ربودن یک کشتی ایتالیایی که به آن اشاره شد.

یاسر عرفات درپی [[تونس، حمله هوایی اسرائیل به مقر ساف در|حمله هوایی اسرائیل به مقر ساف در تونس]] و شکست مذاکراتش با انگلیس، امتیاز دیگری نیز به اسرائیل داد، بدون اینکه کمترین نتیجه ای به دست آورد. این امتیاز عبارت بود از صدور یک بیانیه در 11 نوامبر 1985 در قاهره که در آن، هرگونه عملیات تروریستی علیه رژیم اشغالگر قدس در خارج از سرزمینهای اشغالی را رد کرده بود.

در پی اجلاس سران عرب در امان که در 8 نوامبر 1987 برگزار شد و بیانیه آن مبنی بر تصمیم هشت کشور عربی درخصوص برقراری روابط مجدد با مصر، چهار چریک فلسطینی وابسته به جبهه خلق برای آزادی فلسطین فرماندهی کل، در پاسخ به نتایج اجلاس مزبور در تاریخ 25 نوامبر 1987 با استفاده از چهار فروند کایت از نوع ام ای مجهز به موتور و دستگاه خفه کننده صدا، از مرز لبنان ـ اسرائیل عبور کردند و به پادگان صهیونیستی گیبور واقع در کریات شمونه حمله کردند که طی آن، شش سرباز اسرائیلی به قتل رسیدند، تعداد دیگری از آنها مجروح گردیدند و دو نفر از چریکها نیز طی درگیری با صهیونیستها کشته شدند.

این عملیات که شدیدترین حمله علیه صهیونیستها طی 10 سال در داخل سرزمینهای اشغالی فلسطین بود، همزمان با درهم شکستن خطوط دفاعی دشمن، ضربه جبران ناپذیری به خط طراحان صلح با اسرائیل وارد کرد و در عین حال نشانه روشنی از ضعف و زبونی رژیم صهیونیستی دربرابر ضربات مبارزان فلسطین قلمداد شد. به دنبال این عملیات کابینه رژیم صهیونیستی جلسه فوق العاده ای تشکیل داد و اسحاق شامیر نخست وزیر این رژیم در پایان جلسه اعلام کرد که این رژیم از احمد جبرئیل انتقام خواهد گرفت. وی همچنین سوریه را متهم کرد که امکانات لجستیکی در اختیار این جبهه گذاشته است.

یاسر عرفات در تاریخ 19/9/1366 مصادف با 10 دسامبر 1987 طی اظهاراتی در کنگره فتح گفت: اسرائیل سرگرم سازماندهی نیروهای خود برای انجام عملیات نظامی در جنوب لبنان است. وی افزود بنیادگرایان اسلامی و چریکهای فلسطینی در سرزمینهای اشغالی برای نخستین بار نیروهای خود را زیر رهبری ساف متحد ساخته اند. عرفات تصریح کرد علی رغم هشدارهای شوروی (سابق) و آمریکا به اسرائیل علیه انجام اقدام تلافی جویانه در مقابل حمله به یک اردوگاه نظامی اسرائیل، این رژیم سرگرم برنامه ریزی یک عملیات است.

وی گفت اسرائیلیها حدود 40000 تن از نیروهای خود را در جنوب صیدا و نزدیکی جزین برای تدارک یک تهاجم جدید که می تواند شکل یک عملیات محدود و شبیه به سال 1978 را بگیرد، گرد می آورد. عرفات اعلام نمود که نیروهایش در لبنان به حال آماده باش درآمده اند و به اسرائیلیها خوشامد می گویند.

با شروع انتفاضه فلسطین و قیام مردمی آن علیه صهیونیستها عرفات مواضع مشابهی در حمایت از انتفاضه علیه اسرائیل اتخاذ نمود اما با به دست گرفتن صحنه مبارزاتی در داخل سرزمینهای اشغالی فلسطین علیه اسرائیل، توسط نیروهای اسلامی و دیگر نیروهای مبارز فلسطینی که منجر به تضعیفموقعیت ساف در داخل گردید و اسرائیل نیز از هر سو فعالیت خود را برای خاموش کردن آتش انتفاضه آغاز کرد و به تدریج زمزمه بحث و گفت وگو با اسرائیل بر سر قضیه فلسطین در محافل عربی و فلسطینی توسط آمریکا مطرح گشت ساف نیز به رهبری عرفات برای به دست آوردن موقعیت مناسبی در فلسطین به صف مذاکره کنندگان اعراب ـ اسرائیل پیوست و با فراموش کردن سابقه مبارزاتی فلسطینیان، علنا دستور بر زمین گذاشتن سلاحهای نیروهای ساف را که علیه اسرائیل به کار گرفته می شد را اعلام کرد و در گردونه فرایند صلح با اسرائیل قرار گرفت "نک: ساف در فرایند صلح خاورمیانه (مواضع)".

پس از طی چندین دور مذاکره مستقیم با اسرائیل، حق موجودیت آن را بر فلسطین به رسمیت شناخت و عرفات به عنوان رئیس ساف رسما با ارسال نامه ای به اسحاق رابین نخست وزیر اسرائیل در تاریخ 9 سپتامبر 1993 اعلام کرد: "سازمان آزادیبخش فلسطین حق وجود اسرائیل در صلح و امنیت را به رسمیت می شناسد".

در مقابل این اعتراف رسمی ساف، اسرائیل نیز که زمانی نخست وزیرش هرگونه شناسایی ساف را مردود می دانست برای به رسمیت شناختن سازمان آزادیبخش فلسطین اقدام نمود و اسحاق رابین نخست وزیر آن، در پاسخ به نامه عرفات اعلام کرد که دولت اسرائیل شناسایی سازمان آزادیبخش فلسطین به عنوان نماینده مردم فلسطین و آغاز مذاکره با ساف را در چهارچوب فرایند صلح خاورمیانه تصویب کرد. "نک: عرفات رابین (نامه های متبادل)"

مأخذ:

1. صفاتاج، مجید: دانشنامه فلسطین، دفتر نشر

فرهنگ اسلامی، جلد اول، تهران، 1380.