بیرالسبع، نبرد ـ 1948

در نیمه ماه مه 1948، وقتی که انگلستان تصمیم خود مبنی بر عقب نشینی از فلسطین را اعلام نمود، گاردی برای حفاظت و دفاع از شهر، متشکل از نیروهای پلیس محلی، رزمندگان، شترسواران و داوطلبانی از شهر و روستا (حدود 60 تن) به وجود آمد که فردی به نام عبدالله ابوسته فرماندهی آن را به عهده داشت.

ابزار و تجهیزاتی که در اختیار این گروه قرار داشت شامل 200 مسلسل، 4 دستگاه بی سیم، 14 تلفن صحرایی، تعدادی سلاحهای خودکار سبک، تعدادی مین و صدها نارنجک دستی بود. این گروه توانست در حد توان خود به یک رشته عملیات نظامی موفق، دست بزند از جمله، حمله به کاروانی از اتومبیلهای اسکورت شده صهیونیستها، مقابله با نیروهای مسلح صهیونیست و محاصره شهر تحت اشغال "بیت ایشل" می باشد.

پس از عقب نشینی نیروهای انگلیس از بیرسبع در روز 14/5/1948، صهیونیستها بلافاصله به گسترش حوزه نفوذ خویش بر مناطق و جاده های ارتباطی مهم دست زدند.

در مقابل، اعراب نیز با تعدادی از داوطلبان مصری و لیبیایی (به ترتیب 50 و 80 تن داوطلب که 20 تن آنان افسر بودند) به تقویت و پشتیبانی از گارد نظامی شهر پرداختند. در 18/5/1948 نیز یک گردان پیاده از مصر به فرماندهی سروان احمد عبدالعزیز وارد منطقه بیرسبع شد. البته هیچ گونه همکاری و ارتباطی بین این نیروها و گارد شهر وجود نداشت. اما طولی نکشید که فرماندهی نیروهای مسلح، به بهانه اقتضای اوضاع نظامی، نیروهای خود را از بیرسبعبیرون کشید. این باعث شد که دفاع از شهر، تضعیف گردد زیرا به جز چند توپ از کالیبرهای مختلف، در شهر چیز دیگری وجود نداشت. گذشته از این، مدافعان شهر به جای این که در بیابانهای غیرمسکونی حومه شهر خندق ایجاد کنند، در نزدیکی ساختمانهای شهر اقدام به این کار کردند، که این خود یک اشتباه بود.

14/10/1948 جنگهای نقب شروع شد و ارتش اسرائیل،اسدود، مجدل، عراق سویدان و بربرة را اشغال کرد و در برابر دروازه شهر غزة ایستاد. در 18/10/1948 این ارتش حمله به بیرسبع را آغاز کرد، فرمانده گارد شهر، از ستاد فرماندهی نیروهای مسلح مصر، درخواست کمک فوری نمود ولی نه تنها به او کمکی نکردند بلکه از وی خواستند که بعضی از تجهیزات جنگی خود را در اختیار ستاد فرماندهی مصر بگذارد. در آن هنگام نیروهای دو طرف نابرابر بودند، ارتش اسرائیل مجهز به هواپیما و 000/000/5 نیروی پیاده مسلح به زره پوشهای نظامی و توپهای سنگین بود. در حالی که تعداد نیروهای گارد و پادگان بیرسبع از 216 رزمنده شامل مبارزان شهر و داوطلبان و عده ای از نیروهای مصری با سلاحهای سبک و مهمات تجاوز نمی کرد.

جنگ، با بمباران هوایی شهر از 18/10/1948 تا شب 21/10/1948، آغاز شد. در حالی که نیروهای گارد فاقد توپ ضدهوایی بودند. این بمبارانها جدای از ایجاد ترس و وحشت در اهالی، باعث کشته شدن 7 تن و ویرانی 10 خانه شد.

روز 20/10/1948 توپخانه اسرائیل برای پشتیبانی از نیروهای پیاده به کار افتاد. کمی بعد نیروهای خط مقدم اسرائیلی در حالی که نیروهای هوابرد برای محاصره شهر از شمال غربی آنها راپشتیبانی می کردند حمله خود را آغاز کردند و ساعت یک و نیم روز بعد (21/10/1948) وارد شهر شدند. نیروهای دشمن محله های شهر را تصرف کردند و خیابان به خیابان به پیش رفتند. تا صبح 21/10/1948 بود که نیروهای باقیمانده مدافع بیرسبع در مرکز پلیس که مجموعا 53 تن مصری، سودانی و فلسطینی بودند، برخوردند و نبردی خونین میان نیروهای مدافع و نیروهای مهاجم اسرائیلی درگرفت.

نیروهای مدافع به رغم نداشتن تجهیزات، مقاومت سختی از خود نشان دادند. ولی به دنبال نابود شدن مخازن آب در اثر برخورد گلوله توپ به آنها و پس از پر شدن آب آن بر مواضع نیروهای گارد، مدافعان مجبور شدند که تغییر موضع بدهند. بنابراین همگی به طبقه زیرین ساختمان مرکز پلیس رفتند و به مقاومت ادامه دادند. این مقاومت تا آنجا که می توانست ادامه داشت تا این که درهم شکسته شد و مرکز پلیس در ساعت 45/8 دقیقه صبح 21/10/1948 به تصرف ارتش اسرائیل درآمد و شهر بیرسبع به طور کامل اشغال شد.

مآخذ:

1. العارف، عارف: النکبة، ج 3، بیروت 1956.
2. ابونمل، حسین: قطاع غزة 1948 ـ 1967: تطورات اقتصادیة و سیاسیة و اجتماعیة و عسکریة، بیروت 1979.
3. تل، عبداله: کارثة فلسطین، قاهره 1959.
4. عبدالمنعم، محمدفیصل: فلسطین و الغزو الصهیونی، قاهره 1970.