سادات، طرح انور

انور سادات رئیس جمهور مصر در تاریخ 4/2/1971 طی تلاش هایی برای برقراری صلح در خاورمیانه اعلام کرد که مصر خود را از سال 1967 ملزم و مسئول آزادی تمامی سرزمین های اشغالی می داند، ولی در عین حال آمادگی خود را برای قبول دعوت یوثانت دبیر کل سازمان ملل متحد مبنی بر ضرورت آتش بس در کانال سوئز اعلام نموده است.

رئیس جمهور مصر با آتش بس به مدت فقط 30 روز از تاریخ سخنرانی اش عملاً موافقت نمود و اظهار داشت: "ما در این برهه خواهان تحقق عقب نشینی جزئی نیروهای اسرائیلی به سواحل شرقی کانال هستیم و انجام آن به منزله مرحله اول جدول تعیین زمانی برای اجرای بقیه بندهای بیانیه شورای امنیت شماره 242 سال 1967 تلقی می شود. اگر این امر تحقق یابد ما برای پاکسازی کانال سوئز و گشودن آن برای دریانوردی بین المللی و انجام روابط دریایی آماده ایم".

وی اضافه نمود: "این موضوع در دو واقعیت خلاصه می شود: 1ـ اول اینکه مسئله بر سر آتش بس نیست بلکه مسئله آزادی تمام اراضی عربی و بازگرداندن حقوق مردم فلسطین است. 2ـ ما معتقدیم که دشمن جز با زور و تحت فشار قرار دادن عقب نشینی نمی کند."

چند روز پس از سخنرانی سادات، مخالفتاسرائیل تمام امید وی را ناامید کرد. در 9/2/1971 نخست وزیر اسرائیل گلدامایر به ایراد سخنرانی در برابر کلیسای اسرائیل پرداخت و طی آن پیشنهادات رئیس جمهور مصر را رد کرد و به دنبال آن طرح مخالف اسرائیل را ارایه داد گلدامایر اظهار داشت که وی آماده گفت وگو با سادات درباره موضوع پاکسازی کانال سوئز برای کشتیرانی بین المللی می باشد و وی خواستار ضرورت اعطای جواز برای کشتی های اسرائیل به منظور عبور از کانال شد. مسئولین مصری به این بهانه که کشتی های اسرائیل به محض گشایش کانال سوئز مجاز به استفاده از آن هستند خواسته وی را رد کردند. ولی این امر جز از طریق حل مشکل پناهندگان فلسطین امکان پذیر نخواهد بود.

انورسادات رئیس جمهور مصر ابعاد واقعی و کامل موضع مصر در برابر جنگ اعراب و اسرائیل را طی گفت وگوی مطبوعاتی با خبرنگار مجله نیوزویک امریکا به تاریخ 15/2/1971 توضیح داد در این گفت وگو آمده است: "مفاد و مضمون بند 242 قطع نامه شورای امنیت واضح و کامل است ولی من با وجود اینکه هنوز می دانم که حقوق مردم فلسطین مشکل است ولی تصمیم ندارم که چیزی برای فلسطینیان تعیین کنم بنابراین آنها ناچارند خودشان (برای خود) تصمیم گیری کنند." ولی اسرائیل مجددا هرگونه اعتراف و به رسمیت شناختن حقوق مردم فلسطین را رد کرد. در 4/4/1971 گلدامایر اعلام کرد که رود اردن، مرز شرقی اسرائیل را تشکیل می دهد و جولان و نوار غزه متعلق به اسرائیل می باشند. ولی در مورد سینا، می توان گفت وگوهایی انجام داد.

انور سادات بار دیگر طی گفت وگویی با خبرنگار مجله مذکور امریکایی که الأهرام آن را در 7/12/71 به چاپ رساند. از اسرائیل خواست که از سینا عقب نشینی کند وی همچنین در مورد به کارگیری زور و قدرت برای آزادسازی این منطقه به اسرائیلهشدار داد.

در سال 1972 انور سادات تلاش های پی درپی برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل از سوی آمریکا به منظور انجام راه حل مسالمت آمیز انجام داد. ولی مقامات آمریکایی که وی را به پیروی از سیاست کار انجام شده و وارد شدن در گفت وگوهای دو جانبه با دولت اسرائیل نصیحت می کردند، به حرف های وی گوش ندادند.

در چنین اوضاع و احوال رئیس جمهور مصر همراه با سوریه آماده جنگ نظامی علیه اسرائیل می شد. جنگ 1973 شروع شد و توانایی امت عربی برای دفاع از حقوقش ثابت گردید و نیروهای عرب در طول جنگ به پیروزیهای نظامی دست یافتند که اگر به موقع از آن اقدامات استفاده می کردند به پیروزی های سیاسی می انجامید. ولی رئیس جمهور مصر ده روز پس از جنگ در 16/10/1973 دنیا را حیرت زده کرد و از تریبون مجلس شورای ملی مصر ندای صلح سر داد.

انور سادات در این فراخوانی شرط های خود را جهت توقف جنگ و برقراری صلح با دشمن صهیونیستی مطرح ساخت. بعضی از این شرط ها عبارت بودند از :

1) عقب نشینی کامل اسرائیل به مرزهای قبل از 5/6/1967 با نظارت بین المللی.

2) برگزاری کنفرانس بین المللی با نظارت سازمان ملل جهت برقراری صلح در خاورمیانه به شرط شرکت نمایندگان مردم فلسطین در این کنفرانس.

در 2/10/1973 شورای امنیت سازمان ملل با طرح شوروی ـ امریکایی مبنی بر حل و فصل کشمکش خاورمیانه موافقت نموده و قطع نامه 338 را تصویب کرد.

این طرح خواستار انجام مذاکرات بین طرفیندرگیر در منازعه خاورمیانه برای برقراری صلح عادلانه (فراگیر) و عمومی می باشد.

در 15/11/1973 خبرگزاری ها بیانات یکی از اعضای مرکز تحقیقات راهبردی واشنگتن به چاپ رساندند که در آن آمده است: ایالات متحده در حال حاضر مشغول تهیه و پی ریزی طرح راه حل مسالمت آمیز برای بحران خاورمیانه براساس ایجاد کشوری فلسطینی در کرانه غربی رود اردن و نوار غزه به شرط به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی اعراب می باشد.

طرح آمریکا سعی داشت که مصر را به طور قطعی و نهایی و از طریق فشار بر اسرائیل جهت پذیرش حاکمیت مصر بر شبه جزیره سینا، از کشمکش اعراب و اسرائیل بیرون بکشد. از آن پس سادات در جهت تسلیم به دشمن و خواسته های او گام برداشت و معاهده کمپ دیوید و بعد از آن [[صلح مصر و اسرائیل، پیمان|پیمان صلح مصر و اسرائیل]] در 26/3/1979 را امضا کرد که به موجب آن حقوق ملی و ثابت مردم فلسطین، به ویژه حق آنها در بازگشت و تعیین سرنوشت را پایمال کرد و بدین ترتیب از مسیر و جریان امت عربی و مبارزه آنها جهت تحقق حقوق خود دور شد.

مأخذ:

1. عبدالهادی، مهدی: المسألة الفلسطینیة و مشاریع الحلول السیاسیة 1974ـ1934.