الیوت، جرج (1880-1819)

جرج الیوت (George Eliot) صهیونیست غیریهودی که از پوشش های رمانتیسی بهره می گرفت.نام حقیقی این زن نویسنده صهیونیست "ماری آن ایوانس" بود. از نوشته های اولیه او چنین بر می آید که او نیز، مثل بیشتر صهیونیست های غیریهودی، زندگی فکری خود را با رد کردن یهودیان و فرهنگشان آغاز کرد. او معتقد بود که "بسیاری از اساطیر یهودیان و نیز حوادث تاریخی آنها تا حد زیادی ناخوشایند است... هر چیز یهودی پست و بی ارزش است" (از یکی از نامه های او، 1884).

آشکار است که جرج الیوت به مفهوم ملت اندام وار مطرود تکیه دارد و بر همین مبنا رمان دانیل دروندا را در سال 1886 انتشار داده است. این رمان صهیونیستی، سرگذشت یک یهودی است که شخصیت خود را کشف می کند (یا به تعبیر دقیق تر آنچه را که تصور می کند ریشه های نژادی یهودی اوست درمی یابد) و نجات و رهایی خود را جز در راه حل صهیونیستی، یعنی مهاجرت و تأسیس دولت یهودی نمی بیند. این رمان چهره جدیدی از یهودی همچون یک قهرمان به نمایش می گذارد تا جایگزین چهره قدیم یهودی به عنوان تاجر یا رباخوار شود.

در این رمان به طرحی صهیونیستی فرا خوانده شده است که ثروتمندان یهودی هزینه آن را تأمین می کنند و درباره آن به خوبی آگاهی رسانی می شود، به گونه ای که یهودیان خود را برای "تأسیس کشوری یهودی... و مرکزی اندامی برای نژاد یهودی" سازمان می دهند. همه اینها از طریق دومین هجرت بزرگ انجام می شود که در آن همت بلند آنان بیدار می شود تا یهودیان نیز ملتی چون دیگر ملت ها شوند. این همان طرح صهیونیستی برای خالی کردن اروپا از یهودیان از راه هجرت دادنشان به خارج اروپاست و در گوهر خود، طرحی یهودستیز است. شخصیت قهرمان داستان، چنان که پیداست، برگرفته ازشخصیت افسر انگلیسی، "گلد اسمید"، است که هویت یهودی خود را در دهه دوم عمر خود کشف کرد و به فلسطین رفت تا "مرکز اندامی (ارگانیک) ملتش را زنده کند"!

در واقع دانیل دروندا یکی از مهم ترین اسناد صهیونیسم غیریهودی است و شاید در اهمیت، هیچ نوشته ای، جز سرزمین جلعاد تألیف الیفانت، با آن برابری نکند. اشاره به این نکته بسیار مهم است که آثار ادبی کلاسیک صهیونیسم غیریهودی، چندین سال جلوتر از آثار ادبی صهیونیسم یهودی پدید آمده است. رمان جرج الیوت در پیشاهنگان اندیشه و ادب صهیونیستی مثل بن یهودا و پریتز و اسمولنسکین و گوردون و لیلینبلوم تأثیری عمیق گذاشت.

این داستان به عبری ترجمه و میان یهودیان آلمان و دیگر یهودیان منتشر شد. در توصیف آن گفته اند که "وعده بالفور ادبی" است، اما بیشتر منتقدان ادبی معتقدند که این رمان از کارهای بزرگ الیوت نیست و مضمون آن تا حدود زیادی صهیونیستی است. همچنین بسیاری از یهودیان انگلستان نظریه بازگشت قومی را رد کردند؛ زیرا معتقد بودند که آنان فقط از نظر معنوی یک ملت هستند.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.