هاداساه، پیمان ـ 1948

این توافق و پیمان بین فرماندهی نیروهای اردنی و حکومت موقت اسرائیل با نظارت دفتر مراقبت بین المللی در بیت المقدس در تاریخ 7/7/1948 به خاطر خلع سلاح کوه مشارف (سکوبس) در بیت المقدس منعقد گردید. این پیمان منطقه ای را که نیروهای اسرائیل تحت سیطره خود داشت و ساختمانهای بیمارستان و دانشگاه عبری هاداساه بر آن واقع شده بود و همچنین منطقه عربی که بیمارستان "اوگستا ویکتوریا" و روستای عیسوی در آن قرار داشتند را نیز شامل می شد.

این توافقنامه را فرمانده ارتش اردن "نورمان لاش" افسر بریتانیایی و حکومت موقت اسرائیلی کولونیل شالنیل به اضافه تعداد زیادی از ناظرین بین المللی و رئیس کمیته آتش بس بیت المقدس امضاء نمودند. مشتمل بر شش بود و بر خلع سلاح منطقه مذکور توافقنامه زیر نظر سازمان ملل و احداث یک منطقه ممنوعه بین دو طرف درگیر اعراب ـ اسرائیل در آن مراکز سازمان ملل جهت بازرسی تأسیس گردد تأکید داشت. این پیمان همچنین به هر دو طرف اجازه می داد تا پلیس شهری، مواد غذایی و آبهایی که از طرف مراکز سازمان ملل آورده می شد را توزیع نماید. همچنین بر تعهد دو طرف به عدم استخدام منطقه مذکور جهت هر گونه عملیات نظامی، تأکید می نمود.

امضای این توافقنامه یک روز قبل از پایان آتش بس اول جنگ فلسطین در سال 1948 به پایان رسید. این پیمان از نظر سیاسی بیشترین و مهمترین تلاشهای سازمان ملل متحد را در جهت خلع سلاح بیت المقدس و اداره آن براساس قطعنامه تقسیم اراضی فلسطینی که در تاریخ 29/11/1947 صادر شده بود، در برداشت. اما از نظر نظامی زمانی امضای آن به پایان رسید که منطقه هاداساه ـ دانشگاه عبری از سوی نیروهای اعراب محاصره شده بود و به طور کامل از کلیه مناطق و قسمتهایی که نیروهایاسرائیلی بر آنها تسلط داشت، جدا شده بود. علاوه بر آن تسلط اعراب بر منطقه شیخ جراح، منطقه هاداساه و دانشگاه آن را در معرض آتش بار توپخانه اعراب قرار داده و کار اشغال آن در نهایت آسانی قرار داشت و اگر ژنرال گلوب فرمانده بریتانیایی ارتش اردن اراده می کرد، به راحتی می توانست آن را اشغال نماید، ولی چنین کاری را نکرد.

امضای این توافقنامه یکی از عوامل تغییر توازن نظامی در بیت المقدس به نفع نیروهای اسرائیل در زمان از سرگیری مجدد درگیریها بعد از آتش بس اول بوده است. ساختمانهای بیمارستان هاداساه و دانشگاه عبری تبدیل به قلعه های نظامی در پشت خطوط نیروهای عربی شد. چیزی که خود ژنرال گلوب (فرمانده ارتش اردنی) به آن اعتراف نمود. امضای این تواقفنامه به این شکل، عقب نشینی اعراب از این منطقه به نفع اسرائیل بود زیرا چیزی از امضای آن نگذشته بود که رژیم صهیونیستی تسلط کامل خود را بر این منطقه آشکار کرد.

مأخذ:

1. تل، عبدالله: کارتة فلسطین، قاهره 1959.