موزامبیک، طرح اسکان یهودیان در

در حالی که طرح های صهیونیستی اسکان یهودیان در عریش یا شرق آفریقا با دشواری هایبسیار روبه رو بود، هرتزل همچنان می کوشید با عنوان کردن خدمات جنبش صهیونیسم به قدرت های استعماری مختلف حمایت آنان را از طرح صهیونیسم به دست آورد و مناطق دیگری را برای اسکان و مهاجرت یهودیان بیابد. در سال 1903، هرتزل از طریق یکی از دوستان خود به نام "ویلیام هشلر" با نخست وزیر اتریش ارتباط برقرار کرد تا وی برای اسکان یهودیان در موزامبیک (Mozambique Project)واسطه میان صهیونیست ها و دولت پرتغال باشد. هرتزل با سفیر پرتغال در وین هم نشستی برگزار کرد. وی در این دیدار پیشنهاد کرد که یک شرکت سرمایه گذاری یهودی تأسیس شود و با مساعدت پرتغال برای حل بحران اقتصادی این کشور به فعالیت مشغول شود و تعهد دهد که در مقابل به دست آوردن حق بهره برداری از زمین در موزامبیک و اسکان شماری از یهودیان اروپای شرقی در این منطقه، سالانه مبالغی به دولت پرتغال بپردازد.

با این که پرتغال در آن زمان دچار تنگنای اقتصادی شدیدی بود، ترجیح داد به این پیشنهاد اعتنایی نکند. زیرا از عواقب شراکت علنی در طرح های سازمان جهانی صهیونیسم که ارتباط مستحکمی با انگلیس داشت، بیمناک بود. انگلیس یکی از قدرت های بزرگی بود که در عرصه استعمار با پرتغال رقابت داشت.

بدیهی است که هرتزل طرح موزامبیک را صرفا برگ برنده ای می دید که می توان از آن برای تحریک انگلیس به حمایت بیشتر از دیگر برنامه های کوتاه مدت مهاجرت و اسکان در قبرس و عریش و برنامه درازمدت تأسیس دولت یهودی در فلسطین استفاده کرد. هرتزل در خاطرات خود، ضمن صحبت از طرح موزامبیک اشاره می کند که مصمم بود در برابر "دستیابی" به تمام شبه جزیره سینا و آب های نیل در تابستان و زمستان، و شاید هم قبرس، به شرطی که همه اینها "بلاعوض" باشد، از طرح موزامبیک به نفع انگلستان صرف نظر کند.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و

پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.