میکیویچ، آدام (1855ـ1798)

آدام میکیویچ (Adam Mickiewicz) صهیونیست نیمه یهودی نیمه مسیحی و شاعر لهستانی اصالتاً یهودی (فرانکی) است. در لیتوانی متولد شد و در دانشگاه ویلنا به فعالیت های ملی دانشجویی پیوست. از لیتوانی اخراج و به روسیه تبعید شد. در سال 1829 به او اجازه سفر به خارج [از روسیه ]داده شد و در همین سال به خارج از روسیه رفت و تا پایان عمر در حال گشت و گذار از این کشور اروپایی به آن کشور بود.

میکیویچ بزرگترین نمایشنامه اش، دزیادی را در سه جلد به سال 1832 نوشت؛ این نمایشنامه در سال 1928 به زبان انگلیسی زیر عنوان شب نیاکان منتشر شد.

میکیویچ در این نمایشنامه چهره نجات دهنده لهستان در آینده را به تصویر کشیده است (گفته می شود که او به خودش اشاره داشته است). یکی از شخصیت های نمایشنامه او در خواب می بیند که نجات دهنده پسر زنی بیگناه است و در رگ های او خون قهرمانان باستانی جریان دارد و نام او "چهل و چهار" است. مادر میکیویچ از پیروان جیکوب فرانک بود و ارزش عددی نام جیکوب فرانک نیز (44) است. تمام اینها افکاری کابالایی است که میکیویچ نه از طریق کابالای یهودی بلکه از طریق کابالای مسیحی و از روی کارهای متصوف مسیحی "لویی کلود دو سن مارتین" و نیز نوشته های "سویدنبورگ" با آن آشنا شده بود.

میکیویچ در یکی از آثارش به نام کتاب های امت لهستان و زیارت لهستانی (1842) این اعتقادخود را مطرح کرده است که یهودیان و لهستانی ها ملت هایی برگزیده هستند. لذا در حماسه پان تادئوس نوشته میکیویچ (1834) یهودی ایده آل، یک میهن پرست پرشور لهستانی است. میکیویچ همدلی و همدردی خود را با یهودیان و آرزوهای آنان درباره بازگشت [به فلسطین] را در یک سخنرانی در کنیسه یهودیان پاریس ابراز کرد.

میکیویچ آرزو داشت که یهودیان مسیحی شوند، اما می دید که یهودیان فرانسه از یهودیت دست بر می دارند و بی آن که مسیحی شوند با جامعه سکولار آمیخته و همانند می شوند. هنگام شعله ور شدن آتش جنگ در کریمه میکیویچ به قسطنطنیه [استانبول ]روی آورد تا به مبارزان لهستانی در جنگ علیه روسیه کمک کند. او در صدد سازماندهی تشکل یهودی برآمد که شعائر یهودیت را اقامه کند. در این کار یک پزشک یهودی فرانسوی او را یاری می داد. هر دو نفر تصور می کردند که امثال این تشکل ها می تواند گام اول در رستاخیز امت یهود باشد. اما میکیویچ قبل از آن که کار خود را به پایان برد، درگذشت. در واقع میکیویچ نمونه ای بارز از تداخل فرهنگ کابالایی یهودی و فرهنگی مسیحی بود؛ این تداخل دو فرهنگ به گونه ای است که جدا کردن آنها از دیگری امکان پذیر نیست؛ همان گونه که نشان می دهد چگونه گرایش مشیحانی نظامی فرانکیستی به طرح و برنامه وطن گزین متحول شد.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.