یبوسیان

"یبوسیها" از ساکنان شهر بیت المقدس بودند. این شهر بیش از اینکه به دست یهودیان به نام "یبوس" معروف بود تصرف شود بدین نام معروف بود. ساکنان آن نیز بدین لحاظ به این نام معروف شدند.

درباره اصل و هویت این قوم اطلاع دقیقی در دست نیست و تنها منبع مورد استناد همان متون توراتی است. به همین دلیل این قوم جزء اقوام ناشناخته ای است که در فلسطین باستان زندگی می کرده است.

درباره نژاد یبوسیها نظرات مختلفی توسط دانشمندان ارایه شده است بعضی از آنها یبوسیها را از نژاد سامی می دانند که از کنعان آمده و برای اثبات نظر خود به دلایل توراتی استناد می کند.

برخی دیگر این قوم را از سامیهای عموری می دانند. این دسته نیز برای اثبات خود گفته خود به روایات توراتی استناد می کنند.

عده ای دیگر از دانشمندان، سامی نژاد بودن یبوسیها را قبول نداشته و آنها را از حوریان می دانند و دلایلی نیز برای ادعای خود اظهار می کنند.

درباره تاریخ ورود یبوسیها به فلسطین نیز مانندنژاد آنها، نظرات مختلفی ارایه شده است. دانشمندانی که آنها را از اقوام سامی می دانند معتقدند که مهاجرت آنها در زمانی بوده است که قبایل کنعانی در اواخر هزاره سوم و اوایل هزاره دوم پیش از میلاد وارد فلسطین شدند. اگر پذیرش این مطلب مشکل باشد دلایل موجود در نامه های "تل العمارنه" حاکی از آن است که این قوم از قرن 15 قبل از میلاد در فلسطین زندگی می کردند.

برخی دیگر می گویند یبوسیها جزء آخرین گروه از مردمی بودند که پیش از اشغال فلسطین توسط اسرائیلیها وارد آن شدند. آنها برای قول خود به این مطلب استناد می کنند که نام آنها معمولاً در آخر فهرست اسامی ملتهای مذکور در تورات آمده است.

یبوسیها با وجود تعداد کمی که داشتند قرون متمادی بر شهر بیت المقدس حکومت کردند تا اینکه توسط داوود حکومت آنها برچیده شد. البته طبق دلایلی که موجود است یبوسیها مقاومت زیادی از خود در برابر بنی اسرائیل نشان دادند و پادشاه آنان "آدونی صادق" از اتحاد چهار پادشاه وقت توانست سدی در برابر "یشوع" که رهبری اسرائیلیها را در حمله به یبوس به عهده داشت ایجاد کند. ولی دست آخر مقاومت آنها شکست و در مقابل یشوع مغلوب شدند. اما نفوذ آنان از بین نرفت زیرا داوود مجبور بود برای خرید زمین از آنها استفاده کند.

آن طور که از مدارک و شواهد برمی آید در سال 586 ق.م پس از سقوط دولت یهودا، یبوسیها مجددا استقلال خود را به دست آوردند.

از نظر عقاید دینی باید گفت دین یبوسیها آمیزه ای از عقاید سامی و حوری بوده است.

یبوسیها در صنعت و تجارت نیز دست داشتند. و پس از قرن 6 ق.م با اقوام دیگر ساکن در فلسطینیکی شدند.

مآخذ:

1. حمیدی، جعفر: تاریخ اورشلیم، امیرکبیر، 1364.
2. الموسوعة الفلسطینیة، جلد اول تا چهارم، چاپ اول، 1984.