مَصْراره، نبرد

محله مصراره در قسمت شمالی بیت المقدس و شمال شیخ جراح و بر سر راه موصله به رام الله قرار دارد. تمام ساکنین آن عرب بوده و در مجاورت آن محله یهودی نشین میاشورم قرار دارد.

به دنبال انفجاری که در محله ابن یهود بیت المقدس در تاریخ 24/2/1948 روی داد صهیونیستها با گلوله های خمپاره اقدام به بمباران مصراره نمودند که منجر به شهادت تعدادی از ساکنین آن گردید.

اعراب نیز در پاسخ اقدام به تلافی کردند و به دنبال آن نیروهای بریتانیایی مداخله نموده و صلح را بر طرفین تحمیل کردند. بعد از این اتفاقات جو محله مصراره به تیرگی گرایید و برخی از ساکنان آن اقدام به مهاجرت کردند. هنگامی که خبر شکست نیروهای هاگان در نبرد کفار عصیون در روز 27/3/1948 به صهیونیستهای بیت المقدس رسید به انتقام این شکست حدود 20 گلوله خمپاره بر روی محله مصراره ریختند که بر اثر آن هفت عرب کشته و 40 نفر مجروح گردید. مبارزین عرب نیز محل استقرار خمپاره اندازهای دشمن در محله میاشورم را با صد گلوله خمپاره مورد حمله قرار دادند که منجر به آتش سوزی وسیع و کشته و زخمی شدن بسیاری از ساکنین و فرار آنان از آن محله گردید. سپس مبارزین در صدد برآمدند تا محله مزبور را تصرف نمایند ولی نیروهای انگلیسی مستقر در یکی از پاسگاههای پلیس بین مصراره و میاشورم جلوی آنان را گرفتند و در نتیجه مجاهدین مجبور به بازگشت شدند.

بعد از این جریان و بعد از دریافت خبر سقوطشهرهای حیفا و یافا به دست نیروهای صهیونیستی عزم و اراده، صهیونیستها قویتر شد و آنان که از میاشورم گریخته بودند دوباره به آن جا بازگشتند. سپس نیروهای صهیونیستی اقدام به بمباران محله مصراره در طول شب 27 آوریل نمودند. این امر منجر به افزایش کوچ ساکنین از این بخش گردید.

هنگامی که در روز 14 مه صهیونیستها ساختمان بیمارستان ایتالیایی راکه انگلیس تسلیم هیأت صلیب سرخ بین المللی کرده بود اشغال کردند در محله مصراره کسی جز 130 مبارز از ارتش نجات و ارتش جهادمقدس باقی نمانده بود.

یگان "هاگاناه" بر ساختمان نوتردام تسلط یافت و به این ترتیب یهودیان کاملاً بر محله مصراره و محله های اطراف آن تسلط پیدا کردند. صهیونیستها با نصب بلندگوهای متعدد از ساکنین عرب ناحیه می خواستند که به شهرک قدیمی عقب نشینی کنند و ادعا می کردند که محله های قطمون، بقعه، شیخ جراح و بیشتر محله های عربی بیرون از حصار شهر را اشغال کردند.

مجاهدین سعی داشتند که سرزمینهای اشغال شده را بازگردانند ولی شکست خورده و متحمل خسارت شدند. در نتیجه فرمانده عراقی پادگان بیت المقدس فاضل رشید دستور عقب نشینی را صادر کرد. اما بهجت ابوغریبه که فرماندهی مجاهدین را به عهده داشت از این امر سرپیچی کرد. هنگامی که نیروهای صهیونیستی روز 15 ماه مه از سمت میاشورم به پیش آمده و محله معروف به سعد و سعید و مدرسه الاسوج ودارالوقف را اشغال و نیروهای عربی داخل مسافرخانه رغدان را محاصره کردند. مجاهدین از دو جهت دست به پاتک زدند: اول از سمت باب العمود و سعد و سعید تا نوتردام و دوم از باب الساهره. مجاهدین با نیروهای دشمن سخت درگیر شدند که منجر به رانده شدن آنان از تمامی محله گردید. در ساعت 5 بعدازظهر 15 ماه مه اعراب مدرسه الاسوج و نوتردام را باز گردانده و نیروهای حامی در مسافرخانه رغدان را نجات دادند.

صهیونیستها هنگامی که دانستند ارتش اردن، همچنان که قبلا اعلام شده بود، داخل بیت المقدس شده است ترس و وحشت در صفوفشان نفوذ کرد.ولی همین که از عدم ورود ارتش اردن و عدم توانایی مبارزین در ادامه حمله و یورششان به دلیل کمبود سلاح و مهمات آگاه گردیدند در شب 16 ماه مه اقدام به پاتک نموده و مجددا مواضعی را که مجبور به تخلیه شان شده بودند به اشغال خود درآوردند.

صبح 16 ماه مه اعراب دست به پاتک جدیدی زده و موفق گردیدند دشمن صهیونیستی را کاملا" از محله مزبور برانند و به دروازه محله میاشورم برسند. با شنیدن این خبر که توپخانه ارتش نجات محله های یهودی نشین را گلوله باران کرده است روحیه اعراب بالاتر رفته و تقویت گردید.

روز بعد صهیونیستها اقدام به حمله وسیع و برق آسایی به نموده و بسیاری از منازل آن را ویران کردند و از همان راهی که آمده بودند بازگشتند. تا هنگام حمله مجدد صهیونیستها به محله مذکور در تاریخ 8/6/1948 این محله کاملاً عربی بود. در این حمله صهیونیستها با سربازان ارتش اردن درگیر شده و بخشی از آن را به اشغال خود در آوردند.

مآخذ:

1. العارف، عارف: النکبة، ج 1، بیروت 1956
2. التل، عبدالله: کارثة فلسطین، قاهره 1959.