سَلَمَه، نبردها

روستای "سلمه"اهمیت خود را به خاطر واقع شدن بر سر راه اصلی یافا ـ للد که نیروهای بریتانیابرای رسیدن به پادگان خود در "تل لینفنسکی" ساخته بود، کسب نموده است و این روستا با مستعمرات صهیونیستی از هر طرف احاطه شده بود.

خشونت صهیونیست ها در مورد ساکنان روستا از 2/12/1947 هنگامی شروع شد که بعضی ساکنان مستعمره به کشتزارهای عربی نزدیک تجاوز کردند و جوانان سلمه واکنش نشان دادند و دو نفر از صهیونیست ها را در همان مکان و زمان به قتل رساندند.

ساکنان روستا بعد از این حادثه اجتماعی را در باشگاه ورزشی برگزار کردند و کمیته ای مرکب از هفت نفر تشکیل دادند که به سازماندهی امور دفاع و ترتیب امور حراست و نگهبانی دایم از روستا در مقابل هرگونه حادثه ای می پرداخت.

در این روستا حدود سی (30) قبضه تفنگ وجود داشت. اعضای کمیته دفاع به منظور خریدن اسلحه با هر قیمتی که شده به روستای مجاور پراکنده شدند و در مجموع تعداد اسلحه های آنها به شصت قبضه تفنگ و سه مسلسل و مقدار اندکی فشنگ جنگی رسید.

ساکنان مستعمره های صهیونیستی مجاور روستای سلمه بعد از اینکه از مهمات و فشنگ های جنگی آنها باخبر شدند، به این روستا حمله نکرده ولیکن در دل انتظار روزی را می کشیدند که آنها را از خانه های خودشان بیرون کنند. ولی این گروه با شجاعت تمام مقاومت کرده و مقابله به مثل کرده اند و از ترک روستا خودداری کردند.

اهالی روستای سلمه با افزایش تجاوزات، از اینکه حادثه ای مشابه حادثه روستای "یازور" که در تاریخ 18/12/1947 برای برادران عرب آنها در این روستا رخ داده بود ترسیدند زیرا تعدادی از صهیونیست ها با لباس نظامی نیروهای انگلیسی چند عدد بمب و نارنجک را به طرف قهوه خانه های آنپرتاب کرده و شش تن از اعراب را به قتل رسانده بودند. و لذا کمیته دفاع از حقوق روستا از تیپ نظامی موجود خواست تا مانع ورود نیروهای بریتانیا از راه این روستا شود.

فرمانده تیپ از این درخواست قانع شد ولیکن ادعا کرد که قدرت اعمال نظر بر روی ارتش را ندارد و بدین ترتیب بعد از گذشت دو روز یک اتومبیل که حامل نیروهای انگلیسی بود، مورد تهاجم مبارزین قرار گرفته و به آتش کشیده شد و راننده آن مجروح گردید و سلاح و مهمات آن به دست آنها افتاد. کاری که موجب خشم فرمانده نظامی منطقه شد.

وی به سرعت با یک نیروی متشکل از سی دستگاه تانک و ده قبضه توپ و نیروهای نظامی وارد روستا شد و از روستاییان سلاح های مسروقه و پرداخت غرامت ماشین به آتش کشیده شده و راننده مجروح شده که حدود 5 هزار لیره تخمین زده شده بود طلب نمود و هنگامی که هیچ کس به این خواسته عمل نکرد، تعدادی از آنها از جمله اعضای کمیته دفاع را دستگیر و بازداشت کرد. ولیکن بعد از مذاکرات طولانی افراد بازداشت شده به روستای خود برگشتند و حکومت نظامی با قطع راه یافا موافقت نمود و با ستون های سیمانی این سدّ معبر را به وجود آوردند. ولیکن در واقع عزلت گرفتن روستای سلمه مانع رسیدن مهمات جنگی در مدت زمان کوتاه و سریع به این روستا از طرف روستاهای مجاور گردید.

هنوز این اقدام نیروهای بریتانیا به پایان نرسیده بود که صهیونیست ها از سوی مستعمره "هاتیکفا" حمله بزرگی را علیه ساکنان این روستا انجام دادند. لیکن اهالی روستا در مقابل متجاوز ایستادگی کردند و خسارت های زیادی را بر آنها تحمیل نموده و آنها را مجبور به عقب نشینی کردند. اما این تهاجم یک نیرنگ و فریب بوده زیرا حمله واقعی و نهایی از طرف مستعمره "رامات گان" که در شمال روستایسلمه واقع شده بود، انجام گرفت. در این حمله افراد گروه تروریستی "اِرگون" با همکاری نیروهای پاسدار مستعمره ها شرکت داشتند.

نیروهای مهاجم توسط تعدادی از مبارزان و مدافعان روستا درهم شکسته شدند و مردان این روستا به مبارزان پیوسته و هجوم صهیونیست ها را به شکست مبدل ساختند. بعد از اینکه متجاوزان مجبور به عقب نشینی شدند، در همان شب حمله گسترده ای را علیه "مستعمره هاتیکفا" انجام دادند و بعضی از خانه هایشان را به آتش کشیده و به دنبال آن ساکنان مستعمره مجبور به ترک آن شده و حدود 26 طفل را جا گذاشتند که مجاهدین، آنها را تحویل مقامات بریتانیایی دادند.

نیروهای صهیونیستی به سرعت از مستعمرات مجاور برای کمک به مستعمره "هاتیکفا" وارد عمل شدند. در حالی که تعدادی از مبارزان روستای "لدّ" و "عباسیه" وارد میدان جنگ شدند و مواضع برادرانشان در روستای سلمه را مستحکم کردند سپس به مستعمره "شابیرو" حمله نموده و تعدادی از خانه ها را به آتش کشیدند. این مستعمره یکی از ناحیه های شهر تل آویو محسوب می شد.

به درخواست شهردار تل آویو حکومت بریتانیا وارد عمل شد و مبارزان را مجبور به برگشت به روستاهایشان نموده و به بهانه جدایی بین آن و مستعمره های مجاور، از هر طرف روستای سلمه را احاطه کردند.

صهیونیست ها از وجود نیروهای بریتانیایی استفاده کرده و اقدام به تحکیم مستعمرات خودشان با سنگرهای سیمانی محکم کرده و خندق هایی در اطراف آن حفر کردند و هنگامی که کارهایشان به پایان رسید، نیروهای بریتانیا عقب نشینی کردند.

کمیته دفاع از روستا برای به دست آوردن سلاح های جنگی تلاش زیادی کرد، ولی فایدهچندانی نداشت و تنها به تعداد اندک تفنگ و سه قبضه سلاح ضدتانگ و سه مسلسل و مقداری مهمات نظامی دست یافتند. (البته این سلاح ها با پول هایی که زنان روستا با فروختن زیورآلات خودشان به دست آورده بودند، خریداری گردید). ساکنان روستا با این مقدار اسلحه تا اواسط ماه آوریل 1948، هنگامی که صهیونیست ها به این روستا حمله کردند، مقاومت کردند. ولیکن مبارزان در مقابل این هجوم مقاومت نموده و با گلوله باران مستعمره "هاتیکفا" اقدام به مقابله به مثل کردند.

مبارزان روستای سلمه تا تمام شدن مهمات جنگی خود به مقاومت خودشان ادامه دادند. اخبار مربوط به عقب نشینی مقاومت عربی از روستای مجاور به گوش آنها می رسید. هنگامی که از سقوط شهر یافا در روز 28/4/1948 باخبر شدند، به منظور از سرگیری مبارزه در مناطق دیگر، روستای خودشان را ترک کردند. بعد از ترک روستا، به مدت چند روز صهیونیست ها، جرأت ورود به روستا را نداشتند، و فقط هنگامی که روستا را از وجود ساکنانش خالی دیدند، وارد آن روستا شدند.

بدین ترتیب اعراب روستای سلمه همراه با روستاهای مجاور علی رغم مقاومت و دفاع، کشته ها و خسارت های زیادی را متحمّل شدند.

مأخذ:

1. عارف، عارف: النکبة، ج 1، بیروت 1956.