کاپلان، مردخای (1983 ـ 1881)

مردخای کاپلان (Mordecai Kaplan) حاخام و فیلسوف دینی و رهبر صهیونیستی آمریکایی که در لیتوانی به دنیا آمد و در آمریکا آموزشهای ارتدوکسی دید، اما از ارتدوکس منصرف شد و جذب افکار آزادانه تر شد. سولومون شختر او را به عنوان رئیس انستیتوی تربیتی دانشکده الهیات یهودی برگزید. او از سال 1909 تا سال 1963 در آنجا تدریس می کرد. در سال 1933 گروه تحول یهودیت را تأسیس کرد که بیانگر افکار فلسفی وی بود.

از دهه سی به تحول فلسفه یهودی خاص خود پرداخت که به مکتب نوسازی طلب و یا یهودیت نوسازی شده شهرت یافت. مکتب او آمیزه ای از عمل گرایی روانشناسی اجتماعی، ایده آلیسم فلسفی و نوعی طبیعت گرایی دینی (اگر تعبیر درستی باشد) و صهیونیسم فرهنگی بود. کاپلان استفاده از تحقیقات تاریخی درباره یهودیت را لازم و ضروری می دانست؛ تحقیقاتی که شکلهای مختلف تحول و تکامل و ساز و کارها و قوانین آن را به یهودیان نشان می دهد و سبب می شود که بتوانند با همین قوانین بهشکل فعال تر و آگاهانه تر تحول را ایجاد کنند و زمینه را برای تعدیل شریعت و شعائر و حتی معیارهای عقیدتی فراهم آورند تا بدین ترتیب با قانون تحول یهودیت سازگار شوند.

کاپلان برخی آثار حیم لوتزاتو را ترجمه نمود و کتابی در زمینه اندیشه هرمان کوهن نوشت. از دیگر آثار کاپلان می توان به کتاب یهودیت به عنوان مدنیت (1934)، معنای خدا در دین جدید یهود و آینده یهودیان آمریکا اشاره کرد.

مأخذ

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد پنجم، چاپ اول، پاییز 1382.