واربورگ، خانواده

خانواده واربورگ (The Warburg Family) خانواده ای ایتالیایی تبار است که از آغاز سده هفدهم در آلمان اقامت گزید. در 1798 موسی مارکوسواربورگ (در گذشته به سال 1830) و برادرش جرسون (در گذشته به سال 1825) مؤسسه ای بانکی به نام ام. ام. واربورگ و شرکا در هامبورگ تأسیس کردند. از مهمترین چهره های این خانواده، ماکس واربورگ (1946ـ1867) بود که ریاست مؤسسه واربورگ در آلمان را برعهده داشت.

ماکس شخصیت مالی برجسته و مورد توجهی بود که در هیأت مدیره بسیاری از سازمانهای صنعتی آلمان عضویت داشت و تا پیش از به حکومت رسیدن نازیها خدمات زیادی به این کشور کرد. وی از اعضای هیأت نمایندگی آلمان در کنفرانس صلح پاریس (1919) بود. از رهبران اقلیت یهودی آلمان به شمار می رفت و در بسیاری از امور خیریه یهودی دست داشت. ماکس طی سالهای 1933 تا 1938 کمکهای بسیاری به سازمانهای یهودی کرد تا یهودیان بتوانند از آلمان به دیگر کشورها مهاجرت کنند.

نازیها در سال 1938 مؤسسه او را تصرف کردند و او ناچار شد در 1939 به آمریکا بگریزد. در آنجا عضو کمیته آمریکایی یهودی و عضو کمیسیون مشترک توزیع شد و در تأسیس سازمانهایی که جهت مهاجرت یهودیان به آمریکا فعالیت می کردند، مشارکت کرد.

پل موریتز واربورگ (1932ـ1868) از سال 1895 از شرکای مؤسسه مالی واربورگ بود. در همین سال با دختر سرمایه دار بزرگ یهودی آمریکایی، سولومون لوئب ازدواج کرد و پس از کوچیدن به آمریکا به مؤسسه او پیوست. پل واربورگ در بازسازی نظام بانکی آمریکا نقش مؤثری داشت و در تنظیم قوانین مربوط به تأسیس نظام ذخیره فدرال (1913) مشارکت جست. وی از سوی پرزیدنت ویلسون عضو شورای ذخیره فدرال و سپس در سال1917 رئیس آن شد. او حتی زمانی که به فعالیت مالی خصوصی بازگشت (1921) هنوز هم عضو و رئیس هیأت مشورتی بود.

خانواده واربورگ از خانواده های نخبه آلمانی تبار بود که بازپروری و آمریکایی کردن یهودیان مهاجر را به سود خود می دانست و از سازمانهایی که جهت بهبودی اوضاع یهودیان در محل اقامتشان کار می کردند، پشتیبانی می نمود؛ زیرا این سبب می شد که از میزان مهاجرت آنان به آمریکا کاسته شود؛ خصوصا که جنگ جهانی و پایان آن، این بیم را ایجاد کرده بود که موج جدیدی از مهاجرت یهودیان به آمریکا آغاز گردد.

فلیکس موریتز واربورگ (1937ـ1871) برادر پل، در 1894 به ایالات متحده مهاجرت نمود و با دختر سرمایه دار برجسته یهودی یعقوب شیف ازدواج کرد (1895) و شریک مؤسسه مالی کان لوئب و شرکا شد. او با شراکت در این مؤسسه، در تحول اقتصادی و صنعتی آمریکا در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم، سهیم شد؛ زیرا شرکتها و مؤسسه های یهودی نقش برجسته ای در این زمینه داشتند. فلیکس در امور مربوط به یهودیان، بسیار فعال بود و از آغاز تأسیس کمیسیون مشترک توزیع (1914) تا سال 1932 رئیس آن بود. در انجمنی که یهودیان را در مناطق کشاورزی روسیه اسکان می داد نیز نقش فعالی داشت.

او همچنین بنیانگذار سازمان اقتصادی پناهندگان و برخی از دیگر مؤسسه های یهودی آمریکا بود. فلیکس اگرچه در آغاز با صهیونیسم مخالف بود، اما از اسکان یهودیان در فلسطین حمایت می کرد. در سال 1926 از مؤسسه اقتصادی فلسطین و دانشگاه عبری پشتیبانی کرد و سپس بهکمک لوییس مارشال (رئیس کمیته آمریکایی یهودی) و حیم وایزمن شتافت تا سازمان یهودیت را چنان گسترش دهند که اعضای غیرصهیونیست را نیز بپذیرد.

فلیکس ریاست هیأت مدیره این سازمان را برعهده گرفت، اما در سال 1930 در اعتراض به کتابی انگلیسی که موجب کاهش مهاجرت یهودیان به فلسطین شده بود، کناره گیری کرد. در سال 1937 نیز با طرح انگلیسی تقسیم فلسطین مخالفت نمود. فیلکس واربورگ را هم می توان یک "صهیونیست وطنی" دانست.

جیمز پل واربورگ (1969ـ1896)، پسر پل، در آلمان به دنیا آمد و سپس در شش سالگی به آمریکا منتقل شد (1902). وی در جنگ جهانی اول در ارتش آمریکا خدمت کرد و سپس با ورود در بازار مالی، رئیس بانک بین المللی اکسپتانس و مدیرعامل بانک منهتن شد. از اعضای کمیته نخبگانی بود که پرزیدنت روزولت در آغاز طرح نوین اقتصادی اش تشکیل داد. در طول جنگ جهانی دوم نایب رئیس دفتر تبلیغات جنگ بود. جیمز مقالات بسیاری درباره شعر، اقتصاد، سیاست خارجی و مسائل عمومی دارد.

فردریک مارکوس واربورگ(1973ـ1897)، پسر فلیکس، از 1909 تا 1921 با چندین مؤسسه بانکی کار می کرد. در مدت 1922 تا 1927 در مؤسسه مالی واربورگ و از 1927 تا 1930 در مؤسسه برادران لمان مشغول کار بود. در سال 1931 شریک مؤسسه کان لوئب و شرکا شد.

پل فلیکس واربورگ (1965ـ1904) نیز از پسران فلیکس بود و در چندین مؤسسه بانکی و مالی فعالیت داشت. وی در دهه سی برای انتقال کودکان ازآلمان نازی به آمریکا کوشش بسیار کرد. در جریان جنگ جهانی دوم به عنوان افسر اطلاعات در ارتش آمریکا خدمت کرد و سپس به عنوان وابسته نظامی به سفارت آمریکا در پاریس رفت. از سال 1946 تا 1950 در سفارت آمریکا در لندن کار می کرد. پل عضو برجسته حزب جمهوریخواه بود.

ادوارد مورتیمور موریس واربورگ (... ـ1908) در کارهای مالی خانواده شرکت نداشت و بیشتر در کارهای خیریه، فرهنگی و هنری و غیر یهودی فعالیت می کرد. از 1941 تا 1966 رئیس کمیسیون مشترک توزیع و از 1950 تا 1955 رئیس ندای متحد یهود و از 1956 رئیس افتخاری آن بود. فعالیتهای او به مؤسسه های اسرائیلی هم کشیده شد و عضو هیأت امنای مؤسسه فرهنگی آمریکایی - اسرائیلی و عضو هیأت مدیره دانشگاه عبری گردید.

افراد خانواده واربورگ نیز مانند دیگر خانواده های سرمایه دار یهودی و غیریهودی آمریکایی به مسائل فرهنگی و هنری و امور خیریه توجه نشان می دادند.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهشهای تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد سوم، زمستان 1382.