هیکرافت، کمیسیون

در اول ماه مه 1921، هیستادروت تظاهراتی را برای کارگران یهودی در خیابانهای خارج شهر یافا با پرچمهای صهیونیستی ترتیب داد که از سوی مردم مورد اعتراض قرار گرفت و حزب کمونیست یهودیاقدام به تعرض به تظاهرکنندگان و مردم کرد. پس از آن میان شهروندان فلسطینی و یهودیان در شهر یافا درگیری هایی ایجاد شد.

این درگیری ها پس از آن شروع شد که هیستادروت با این کار که نوعی اعلام برپایی دولت یهودی در فلسطین بود، احساسات فلسطینیان را تحریک کرد.

در این درگیریها یهودیان بر روی اعراب آتش گشودند و دو گروه با هم درگیر شده و تعدادی از دو طرف کشته شدند. چیزی که باعث شد تا حاکم یافا از نیروی نظامی بریتانیا در لد طلب کمک برای فرو نشاندن درگیری نماید.

در صبح روز بعد اضطرابات و ناآرامیها مجددا از سرگرفته شد و تعدادی از دو طرف به قتل رسیدند. نیروهای بریتانیا به تظاهرکنندگان عرب حمله بردند، چون آنها خواهان جایگزین شدن نیروهای هندی به جای نیروهای انگلیسی شدند، همچنین خواهان سلاح بودند تا از خودشان در مقابل صهیونیستهای مسلح دفاع نمایند.

این ناآرامی و نبردها به مناطق مجاور شهر یافا امتداد یافت. در روستای ملبس صهیونیستها به ساکنین عرب این روستا حمله کرد. تعدادی از کودکان را به قتل رساندند و به زنان هتک حرمت کردند و لخت و عریانشان کردند و شکمهای آنها را شکافتند.

این درگیری ها به روستاها و شهرهای مجاور کشیده شد و حدود پانزده روز ادامه یافت. در این مدت فلسطینی ها هم در معرض سرکوب حکومت بریتانیایی بودند و هم مورد آزار و حمله مهاجران صهیونیست قرار می گرفتند. لذا در مقابل تجاوز یهودیان عکس العمل نشان داده و به آنها حمله کرده و به دنبال آن به مرکز مهاجرت صهیونیستها و برخی مستعمرات دیگر واقع بین یافا و طولکرم حمله کردند.

منابع تاریخی نشان می دهد که بیشترین کشته های اعراب به وسیله سلاحهای نیروهای بریتانیایی که غالبا به آنها حمله می کردند، کشته شدند. نتیجه این ناآرامی 47 کشته و 146 مجروح از یهودیان و 48 کشته و 73 مجروح از اعراب بودهاست.

وقتی دولت بریتانیا دریافت که به دلیل حمایت از طرح صهیونیسم، دشمنی اعراب با این دولت در حال اوج گرفتن است و از بیم گسترش عملیات خشونت آمیز ضد انگلیسی به سایر مناطق فلسطین، هربرت ساموئل، کمیسر عالی بریتانیا در آن زمان، کمیسیونی را برای بررسی جوانب ماجراهای یافا تشکیل داد و ریاست آن را به "توماس هیکرافت" (Haycraft) ، قاضی بزرگ فلسطین، سپرد. "ه . لوک" و "ج. استابس" هم عضو این کمیسیون بودند.

کمیسیون (Commission) یاد شده کار خود را در اواخر ماه مه 1921 آغاز و با انجمن ها و مؤسسات عربی ارتباط برقرار کرد و از آنها گزارش هایی درباره حوادث دریافت نمود. اظهارات ده ها شاهد عینی عرب و صهیونیست هم مورد توجه قرار گرفت. در اکتبر 1921 کمیسیون گزارش خود را به مجلس عوام بریتانیا ارائه داد در این گزارش تأکید شده بود که موضع بریتانیا در حمایت از طرح صهیونیستی تأسیس "وطن ملی" برای یهودیان در فلسطین، علت اصلی بالا گرفتن احساسات خصمانه فلسطینی ها نسبت به دولت بریتانیا و مهاجران یهودی است.

کمیسیون اعراب را در قبال اعمال خشونت آمیز مسئول ندانست و اشاره کرد که آنچه خشم آنان را برانگیخته عبارت است از: رفتار متکبرانه مهاجران صهیونیست، رفتار خارج از عرف و آداب عمومی در خیابان ها، بی توجهی آنان به عادات و سنت های اعراب و به رسمیت نشناختن سنت های قومی عربی. کمیسیون به این نکته هم اشاره کرد که تعداد یهودیان در مشاغل عمومی با نسبت جمعیتی آنان تناسب ندارد و قدرت هیأت صهیونیست بیش از حد افزایش یافته است.

پس از آن، کمیسیون به شکایت های شهروندان فلسطینی که نمایندگی تمامی طوایف مسلمان، ارتودوکس، کاتولیک و لاتین را برعهده داشتند، پرداخت. همه شکایت ها بر این تأکید داشتند که هم مهاجرت یهودیان به فلسطین فرایند خطرناکی است و هم حمایت بریتانیا از جنبش صهیونیسم که باعثشده سازمان صهیونیسم جایگاه یک دولت در دل دولت فلسطین را بیابد، عواقب خطیری دارد. کمیسیون در پایان گزارش خود تأکید کرد که آشکارا شاهد اصرار صهیونیست ها بر ایجاد "وطن ملی یهودی" و مخالفت آنها با برابری با فلسطینیان بوده است. این گزارش از پیشنهاد دکتر "اور" رئیس هیأت صهیونیستی مبنی بر ممنوعیت حمل سلاح برای غیر یهودیان انتقاد کرد.

محافل صهیونیستی به شدت به این گزارش حمله کردند "حیم وایزمن" آن را هدیه ای به دشمنان برای سوءاستفاده و بی اعتبار کردن اهداف صهیونیسم قلمداد کرد و حتی اظهار داشت که گزارش یاد شده بذر تمامی مشکلاتی را کاشته است که صهیونیست ها در سال های آینده در فلسطین خواهند داشت.

مأخذ:

1. المسیری، عبدالوهاب: دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ترجمه مؤسسه مطالعات و پژوهش های تاریخ خاورمیانه، دبیرخانه کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، جلد ششم، چاپ اول، پاییز 1382.

ـ زعیتر، اکرم: وثاثق العرکة الوطنیة الفلسطینیة 1918ـ1939، بیروت 1979.

ـ صبری قولی، حسن: سیاسه الاستعمار الصهیونیة تجاه فلسطین فی النصف الاول من القرن العشرین، قاهره 1970ـ1972.