موگرابی، آوای
"آوای موگرابی" (Avi mograbi) در سال 1956 در اسرائیل متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات دبیرستان در سال 1979 در رشته فلسفه دانشگاه "تل آویو" پذیرفته شد. در مؤسسه هنری "رامات هشارن" (Ramat Hasharon) به فراگیری مبانی و اصول هنر سینما در مؤسسه پرداخت. ویپس از هفده سال فعالیت در مقام دستیار دوم کارگردان، دستیار اول و تهیه کننده، موفق به ساخت فیلم شد و در عرصه فیلم سازی مستند به طور حرفه ای مشغول به فعالیت گردید و به چهره ای مطرح در سینمای محلی و تجاری اسرائیل مبدل شد. وی از اعضای حزب "لیکود" بوده و از جمله کسانی است که در جریان انتخابات نخست وزیری سال 1996 با پیوستن به گروه "رقص و آواز هاسیدیک" (Chasidic song$$dance)به طرفداری از "نتانیاهو" پرداخت و با شعار "بگذارید بی بی (بنیامین نتانیاهو) به قدرت برسد" به حمایت از وی پرداخت. اما مدتی بعد با پیوستن به گروه "وایلد - اید" (Wid-eyed) به طرفداری از آریل شارون برخاست و در جلسات و میهمانیهای پرشور و نشاط این گروه که باز هم همراه با رقص و آواز بود به تبلیغ درباره شایستگی شارون پرداخت.
محتویات
الف ـ سوابق کاری:
آوای موگرابی پس از پایان دوره فراگیری سینما و کسب مهارت در زمینه فیلمبرداری و کارگردانی در سال 1983 به عنوان دستیار دوم کارگردان کارش را شروع کرد و در سال 1989 با ساخت فیلم "گروش" (Gerush) رسما به کارگردانی روی آورد و بعدها به عنوان فیلمبردار، نویسنده و تهیه کننده، به تولید آثار بیشتری پرداخت. موضوعاتی که موگرابی در فیلمهایش مطرح می کند باعث شده که او را سیاسی ترین هنرمند اسرائیل لقب دهند، زیرا کمتر به سراغ سوژه های رمانتیک رفته و اغلب از اختلافات و درگیریهای اسرائیل با فلسطین و مشکلات حاکم بر این رژیم فیلم ساخته است. برخی آثار سینمایی او عبارتند از:
1 ـ فیلم "چگونه آموختم بر ترسم غلبه کنم و شارون را دوست بدارم"
آوای موکرابی در سال 1997 فیلمی را به نمایش گذاشت که حیرت همگان را برانگیخت: "چگونه آموختم بر ترسم غلبه کنم و آریل شارون را دوست بدارم" فیلمی کمدی - سیاسی از زندگیخصوص آریل شارون بود که به اعتقاد سینماگران اسرائیلی در صدد بود تا هم "اسرائیل" را به عنوان یک کشور فرهنگی در سطح بین الملل مطرح نموده و هم چهره "آریل شارون" را به عنوان فردی مثبت اندیش و حامی صلح و حقوق بشر به جهانیان معرفی نماید.
موگرابی در مورد این فیلم گفت: "مدتها بود که ساخت فیلمی در مورد شارون ذهنم را مشغول کرده بود. چون اخلاق و رفتار و منش سیاسی او را دیده بودم و می دانستم سوژه خوبی برای فیلم خواهد بود. از این رو، مترصد فرصت بودم. من در جریان انتخابات سال 1996 از او حمایت کردم و بیشتر به او نزدیک شدم . (در سال 96 شارون جزء نامزدهای نخست وزیری بود و به نفع "نتانیاهو" کناره گیری کرد) و تصمیم گرفتم فیلمی را با هدف ارزیابی و معرفی او کلید بزنم. در تمام مدتی که مشغول ساخت فیلم بودم، شارون را از زوایای مختلف دیدم و تعجب کردم! چقدر دوست داشتنی بود". موگرابی می فزاید: بسیاری فکر می کردند به دلیل مسائل امنیتی، ساخت فیلم متوقف شود، ولی هرگز چنین نشد. وی در مورد هدفش از ساختن این فیلم گفت:
"فیلم من فقط یک تذکر بود برای سران مملکت که بدانند مردم باید آنها را به خاطر اخلاق، رفتار و افکارشان دوست بدارند نه به دلیل وحشت از آنها، من هیچ گاه فراموش نمی کنم که چه بلایی بر سر "صبرا" و "شتیلا" آمد و یا در این 50 سال غیرنظامیان فلسطینی متحمل چه فجایعی شدند. "آوای موگرابی" در فیلمش نیروهای شیطانی را که در میان مردم زندگی کرده و خواستار جنگ و آشوب هستند را نشان می دهد.
2 ـ فیلم "تولدت مبارک آقای موگرابی"
فیلم دیگر موگرابی که در سال 1999 ساخته شد هم ماجرای جالبی دارد. این فیلم که نام آن: "تولدت مبارک آقای موگرابی" است، در روز تولد او، از طرف تلویزیون اسرائیل به مناسبت برگزاری جشن پنجاهمین سال تأسیس اسرائیل به وی پیشنهاد شد. ماجرای جالب اینکه در همان روز از سوی یک تهیه کننده فلسطینی هم، پیشنهاد ساخت فیلمی درمورد پنجاهمین سالگرد اشغال فلسطین به "موگرابی" داده شد و او هم هر دو را پذیرفته و در یک فیلم با عنوان مذکور می گنجاند. موگرابی موضوعات این فیلم یعنی جشن استقلال اسرائیل و تراژدی اشغال فلسطین را وارد زندگی شخصی خود می کند. موگرابی در این فیلم در مقابل شادی اسرائیلیها، اعتراض اعراب فلسطینی را نسبت به اشغال سرزمینشان نشان می دهد. او به عنوان فیلمساز حالتی خنثی داشته و از هیچ گروه و حکومتی جانبداری نکرده است.
در صحنه آخر فیلم، موگرابی را می بینیم که خسته و کم انرژی به خانه می رود تا در مراسم جشن تولد خود حضور داشته باشد.
3 ـ فیلم "آگوست"
فیلم دیگر موگرابی که تحسین کمیته حقوق بشر را نیز به دنبال داشت "آگوست" نام دارد. در این فیلم با تبعیض قائل شدن میان فلسطینیان و اسرائیلیها مخالفت شده و زندگی مردم اسرائیل را پس از 28 سپتامبر 2000 (زمان وقوع انتفاضه) نشان می دهد. موگرابی در مصاحبه ای پیرامون این فیلم گفته است: "زندگی مردم عادی اسرائیل چنین است. حملات فلسطینیان زندگی مردم اسرائیل را به مخاطره انداخته و یک بحران امنیتی ایجاد کرده است." وی در ادامه افزود: "زندگی روزمره اسرائیلیها با اغتشاش و ناآرامی عجین گشته است".
موگرابی در فیلم مستند "آگوست" چند مسئله مهم روز، همچون دیوار بحث انگیز حایل و مسئله عقب نشینی اسرائیل از کرانه باختری را دستمایه کار خود قرار داده است.
این فیلم در ماه "آگوست" سال 2001 در خیابانهای اسرائیل فیلمبرداری شد. زمانی که خیابانها پر از خشم و یأس و ترس بود، موگرابی به خیابان رفت، بدون گروه هنری اش و حتی بدون فیلمنامه، فقط با یک دوربین ویدئویی به ثبت تمامی وقایع پرداخت. او به تدوین و ویرایش این صحنه ها پرداخت و صحنه ها را با دقت بسیار کنار هم چید و در نهایت فیلمی عاطفی و هیجانی از اسرائیل امروزتولید کرد. "آگوست" تصاویر زیادی را اغتشاش، درگیری و کتک کاری دارد. در یک صحنه از فیلم، موگرابی به همراه دوربین خود به میان جمعی از اسرائیلیها می رود که برای پلیس هورا می کشند، زیرا پلیس، جوان فلسطینی را که به طرف آنها سنگ پرتاب کرده است را گرفته و کتک می زند و در صحنه دیگر گروهی از اسرائیلیها را نشان می دهد که لباس کهنه اعراب را پوشیده اند. موگرابی در پاسخ به سؤال خبرنگاری پیرامون مفهوم این صحنه گفته است: این تغییر لباس اسرائیلیها نوعی نمایش مخالفت بود به اعرابی که از حومه "تل آویو" به شهر آمده اند تا مگر به رونق اقتصادی و آموزش و تحصیل بهتر دست پیدا کنند و جو شهر را متشنج ساخته اند. موگرابی در مورد صحنه دیگری که در آن عده ای دور دوربین حلقه زده بودند و خود را می آراستند و حرفهای زشتی برعلیه فلسطینیان می زدند توضیح داد: همه بر علیه اعراب سخن می گویند، ولی نمی توان تکذیب کرد که اسرائیل عادت کرده است فلسطینیان را تروریست بخواند.
4 ـ فیلم "انتقام با یکی از چشمانم"
فیلم "موگرابی"، "انتقام با یکی از چشمانم" در جشنواره کن 2005 به نمایش درآمد و در ماه ژوئن همان سال بر پرده سینماهای اسرائیل به اکران درآمد.
این فیلم هم، چون فیلمهای قبلی موگرابی، مستند بوده و به بررسی اختلافات و درگیریهای اعراب و اسرائیل می پردازد، طوری که عمق این اختلافات را برای بیننده هویدا می کند. موضوع اصلی فیلم، در مورد مبارزات مردم فلسطین در انتفاضه دوم است.
وی باز هم با دوربین به خیابان آمده و صحنه ها را شکار می کند و آنها را با افسانه یهودی "ماسادا" (Masada)ترکیب نموده است. "ماسادا" یکی از اسطوره های یهود است که به صهیونیستها یاد می داد که مردن بهتر و گرامی تر از تسلیم است. موگرابی در مورد دلایل ترکیب داستان "ماسادا" با صحنه های مستند درگیری میان اعراب و اسرائیل گفت: "داستان "ماسادا" در دنیای امروز بسیار مهم گشته چرا کهبسیاری از حملات و بمب گذاریهای امروز شبیه به داستانهای "ماسادا" است. از این رو برای ساخت این فیلم، استفاده از آن را مفید دانستم. موگرابی این فیلم را با کمک دوست فلسطینی اش که مردی سی و پنج ساله و آگاه به مسائل روز است ساخته است. موضوع اصلی فیلم از مکالمات تلفنی گرفته شده که در مدت سه سال بین موگرابی و این مرد فلسطینی (که نامی از او به میان نیامده و ساکن شهر دیگری است) برقرار شده است. در این فیلم موگرابی حوادث و حال و هوایی را که مرد فلسطینی از شهر خود نقل می کند، با جو تل آویو مقایسه نموده و از مجموع این حالات و ترکیب آن با افسانه "ماسادا"، فیلم: "انتقام با یکی از چشمانم"، شکل می گیرم. موگرابی در این فیلم به نقد حرکات خشن اسرائیلیان پرداخته و در جواب خبرنگاری که از او دلیل نشان دادن این مسائل را پرسیده بود گفت: "من هم خوب می دانم نشان دادن این مسایل و نقد این حرکات باعث نارضایتی مردم شده و به طبع مخالفت و عدم حمایت مخاطب را در بردارد، ولی واقعا چاره چیست؟ اینها وجود دارد". درواقع فیلم "انتقام"، داستان مرد فلسطینی است که نسبت به زورگویی اسرائیلیها قیام کرده و در نهایت در محاصره چند آمبولانس و یک تانک اسرائیلی قرار می گیرد که ناگهان یک دختر جوان فلسطینی با ماشینی مجهز و ضد گلوله به آنها حمله می کند و باعث ترس نیروهای اسرائیلی می گردد و...
فیلم "انتقام با یکی از چشمانم" هم مثل فیلم قبلی موگرابی "تولدت مبارک" با هزینه و یارانه دولت ساخته شده است.
سوابق هنری و اجرایی موگرابی را می توان به شرح زیر برشمرد:
1 ـ فیلم هانا (به عنوان دستیار دوم کارگردان).
2 ـ فیلم نیروی دلتا (به عنوان دستیار دوم کارگردان).
3 ـ همیشه می گوییم خداحافظ (به عنوان دستیار دوم کارگردان) (1986).
4 ـ گروش (نویسنده و کارگردان) (1989).
5 ـ چگونه آموختم بر ترسم غلبه کنم و آریل شارون را دوست بدارم. (نویسنده، کارگردان،تهیه کننده، تدوینگر) (1997).
6 ـ تولدت مبارک آقای موگرابی (نویسنده، کارگردان، فیلمبردار و تدوینگر) (1999).
7 ـ آگوست (نویسنده، کارگردان، تهیه کننده، فیلمبردار و تدوینگر) (2002).
8 ـ انتقام با یکی از چشمانم (نویسنده، کارگردان و فیلمبردار) (2005).
9 ـ سرباز (به عنوان تهیه کننده مشترک با یک شرکت فرانسوی) (2005).
ب ـ دیدگاهها و مواضع:
"آوای موگرابی" به عنوان یک فیلمساز جنجالی مطرح است. عقایدی ظاهرا بی طرفانه در فیلمهایش دارد و بیشتر منطق گر است. مثلاً همواره اسرائیل را به عنوان حکومتی اشغالگر و غاصب نشان داده و مشکلات فلسطینیان را به تصویر می کشد. او می گوید: "من نمی گویم دولت شارون، رژیم فاشیستی است، ولی آنچه که (در فیلمها) می بینیم حقیقت است. موگرابی معتقد است که: "امروزه نیروهای اسرائیلی قدرت چندانی ندارند و تنها کارشان وارد کردن فشارهای روحی روانی و ایجاد یأس و ناامیدی در میان فلسطینیان است. وی افزود: "در اسرائیل دموکراسی عالی برقرار است، ولی متأسفانه شامل فلسطینیان نمی شود. ولی او در عین به ظاهر بی طرفی گاهی از سیاستهای اسرائیل هم طرفداری می کند. مثلاً هنگامی که به بهانه فیلم "آگوست" خبرنگاران فرانسوی (در فرانسه) درباره دیوار حایل از او سؤال می کنند می گوید: "من یکی از حامیان آزادی فلسطین هستم، ولی از ساخت دیوار حایل هم حمایت می کنم، زیرا حملات مسلحانه فلسطینیان باعث ایجاد تشنج در زندگی اسرائیلیها شده است". در مجموع افکار و نظریات موگرابی چنان است که هر دو طرف مناقشه او را صلح طلب و آزادیخواه خوانده اند.
رفتار دوپهلوی موگرابی در قبال اسرائیل و فلسطینیها یکی از وجوه بارز شخصیت وی می باشد. رفتاری که به اعتقاد ناظر غربی می تواند بیانگر بی طرفی و واقعگرایی موگرابی نسبت به مسائلجاری در اراضی اشغالی فلسطین باشد. موگرابی در "جشنواره کن 2005" در فرانسه یکی از مطرح ترین کارگردان اسرائیلی بود.
مآخذ:
- بولتن رویداد و گزارش اسرائیل، 25/3/1384، شماره 251.
- www.16 beaver group.org/Monday/archives/000 250. php.
- www.hrw.org/iff/2002.
- www.frif.com/new97.
- www.16 beaver group.org/Monday/archives/000250.php.
- www.Fvif.com/new 97.
- www.islam-online.net/English/news/2003/8/31 arrticle08.shtml.
- www.Festival-Cannes.fr.
- www.hollywood reporter.
- www.AFP news.com.
- www.Yahoo.com.news.
- www.imbd.com/name.
