صندوق ملی یهود ایران

برخی این نام را برگرفته از "صندوق ملی یهود" وابسته به سازمان جهانی صهیونیسم می دانند که به منظور تحقق اهداف آن سازمان در زمینه تصرف اراضی فلسطین و یهودی کردن تأسیس شد.

طرح تأسیس صندوق ملی یهود ایران در سال 1344 توسط انجمن کلیمیان تهران مورد موافقت قرار گرفت. انجمن کلیمیان تهران برای راه اندازی عملی صندوق اقداماتی در میان یهودیان ایران به عمل آورد.

در یکی از اسناد ساواک در این باره آمده است:

"طبق اطلاع یهودیان ایران روز سه شنبه توسط دانش آموزان دبیرستان های یهودیان مقیم ایران شروع به سرشماری یهودیان مقیم ایران نموده اند. علت مبادرت به این عمل را تشکیل صندوق ملی یهودیان ذکر می نمایند. شایع است که یدید یا شونت (شوفط) سردفتر و عضو دارالشرع کلیمیان گفته است پس از این سرشماری ابلاغ خواهد شد تا هر کس علاقه مند است به اسرائیل عزیمت نماید.ضمنا عین اعلامیه انجمن کلیمیان تهران به پیوست می باشد.

نظریه منبع: یدید یاشوفت [یاشوفط ]حقوق بگیر سفارت اسرائیل و مبلغ آژانس یهود است." (سند ساواک، شماره 19654، تاریخ 24/7/1344)

در اسناد دیگر ساواک در خصوص نحوه تأسیس صندوق ملی یهود، وابسته به انجمن کلیمیان تهران چنین آمده است:

"روز سه شنبه 20/7/44 یهودیان ایران به منظور ایجاد صندوق اعانه ملی به وسیله دانش آموزان دبیرستان های وابسته به اقلیت مزبور مبادرت به سرشماری یهودیان ایران نمود و اعلامیه ای تحت عنوان اعلامیه انجمن کلیمیان تهران پیرامون صندوقملی منتشر ساخته اند.

الف ـ ساختار و ماهیت:

این صندوق مطابق مندرجات ماده اول اساسنامه آن، با هدف؛ تمرکز کلیه امور مالی و درآمدهای خیریه عمومی و بهره برداری از املاک و اموال غیر منقول انجمن کلیمیان تهران در یک صندوق واحد و تنظیم طرح های اساسی و دقیق در مورد هزینه های عمومی و تقسیم بودجه های فرهنگی، بهداشتی و اجتماعی و کلیه امور عام المنفعه ایجاد شد.

با نگاهی گذرا به اسامی برخی از اعضای هیأت مدیره صندوق در همان شروع فعالیت، تا حدودی می توان به ماهیت و اهداف آن پی برد. براساس اسناد موجود، لطف اله حی، دکتر حشمت اله کرمانشاهچی، حبیب القانیان، مهندس دانش نژاد، خلیل نهایی، ملیحه کشفی و آقای شیف معاون آمریکن جوینت از این جمله بودند.

صندوق ملی یهود پس از شروع به فعالیت، به منظور جلب و جذب سرمایه بیشتر، نسبت به ارسال دعوتنامه برای شماری از متنفذان و شخصیت ها و سران کانون های یهودی اقدام نمود. در ذیل به یک نمونه از این نامه ها اشاره می شود:

"جناب آقای دکتر داود کشفیان

محترما بسیار خوشوقت است که مژده تأسیس صندوق ملی را برای نخستین بار به اطلاع آن جناب برساند و آرزومند است که اولین مراجعه صندوق ملی به جامعه محترم یهودیان به خصوص گروه محترم عمده فروش دارد با پاسخی گرم و عکس العملی مطلوب روبرو گردد...

بدین منظور برای مشاوره و تبادل نظر کمیته مرکزی صندوق ملی از جنابعالی دعوت می نماید کهدر جلسه مورخ 23/7/48 در ساعت 30/7 بعدازظهر در دفتر صندوق مرکزی تشکیل می گردد حضور به هم رسانند.

خواهشمند است چنانچه قبل از تشکیل جلسه فوق احتیاج به کسب اطلاعات بیشتر و یا ایراد فرمایشات دیگری باشد. با تلفن 24282 با آقای نجات اله گبای تماس حاصل فرمایند. مسئولین صندوق یقین کامل دارند که آن جناب این درخواست را با توجه خاص تلقی فرموده پاسخ مساعد خود را هر چه زودتر به دفتر صندوق ملی ابلاغ خواهند فرمود."

صندوق مزبور با هدف تبلیغ و توسعه فعالیت خود، همزمان به انتشار نشریه ای با عنوان صندوق ملی کلیمیان ایران (اخبار صندوق ملی) اقدام نمود که اولین شماره آن در بیستم فروردین 1350 منتشر شد.

تعقیب اهداف صهیونیستی از طریق صندوق ملی یهود، در اسناد ساواک کاملاً آشکار است:

"تشکیل صندوق ملی مرکزی انجمن کلیمیان در تهران

روز 18/7/49 که مصادف با روزه بزرگ کلیمیان بود در کلیه کنایس تهران مراسم مذهبی و دعا برگزار گردید.

در این مراسم ابتدا به طور مخفیانه اعاناتی جهت کمک به کشور اسرائیل جمع آوری و پس از آن جزواتی تحت عنوان صندوق ملی کلیمیان ایران بین حضار توزیع گردید که اهم مطالب آن به شرح زیر می باشد:

همگام با انقلاب سفید ایران به رهبری خردمندانه شاهنشاه آریامهر به منظور تأمین رفاه اجتماعی مردم ایران برای یک زندگی بهتر، جامعه یهودی ایران نیز لازم دید که هم آهنگ با این پیشرفت گام بردارد.بنابراین انجمن کلیمیان تهران وظیفه خود می داند توسعه فعالیت های امور بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی و عام المنفعه جامعه خود را هم آهنگ پیشرفت های اجتماعی ایران بنماید.

علیهذا به منظور تمرکز امور مالی و عام المنفعه به ایجاد صندوق ملی مبادرت نموده که امور فرهنگی، بهداشتی، خدمات اجتماعی جامعه یهودی ایران را زیر نظر بگیرد و با برنامه ریزی صحیح جامعه را رهبری نماید.

با استقبالی که جامعه ما از فکر تشکیل صندوق مرکزی به عمل آورده امیدوار است که هم کیشان محترم همکاری صمیمانه با مسؤولین این صندوق را مورد توجه قرار داده و کسانی را که بدون هیچ گونه پاداش در این امر خیر پیشقدم شده اند یاری فرمایند.

ب ـ رابطه با صهیونیسم:

حضور و مشارکت نمایندگان رژیم صهیونیستی و مسؤولان و دست اندرکاران آژانس یهود در نشست ها و جلسات و گردهمایی های صندوق ملی یهود ماهیت و اهداف این تشکیلات را آشکار می کند.

مطابق مندرجات برخی اسناد ساواک، صندوق ملی یهود در ایران اگرچه ظاهرا وابسته به انجمن کلیمیان ایران بود، اما عملاً تحت اختیار نمایندگان کانون ها و مراکز یهودی ـ صهیونیستی خارج قرار داشت و در واقع شعبه ای از صندوق ملی یهود وابسته به سازمان جهانی صهیونیسم بود:

"موضوع: صندوق ملی یهود وابسته به انجمن کلیمیان تهران

مدتی است ساختمان قدیمی انجمن کلیمیان تهران که از موقوفات یهودیان است خراب کرده اند و عمارت بزرگ چند طبقه ساخته شده است که پس ازتشکیل صندوق ملی یهود تشکیلات بسیار وسیعی به آن داده شده و چندین نفر کارمند، ماشین نویس مرد و زن مشغول کار شده اند. به طوری که تحقیق به عمل آمده است صندوق ملی یهود وابسته به انجمن کلیمیان به وسیله آقای کلمبوس (Colombos) که یک آمریکایی الاصل یهودی و تبعه اسرائیل می باشد اداره می گردد.

مشارالیه در انجمن کلیمیان روزانه چندین ساعت مشغول کار می باشد. این تشکیلات به اصطلاح حکومت در داخل حکومت [، ]اسرائیلی ها را [وادار] کرده که خود مستقیما در جمع آوری و نگاهداری پول های جمع آوری شده و اعانات و مقرری های کلیه یهودیان ایران را زیر نظر داشته و شاید هم مستقیما دریافت و نظارت کامل داشته باشند.

از قرار معلوم یهودیان ایران به چند طبقه تقسیم بندی شده اند از قبیل کارخانه دار، سرمایه دار، فرش فروش، پزشک [، ]دندان ساز، داروساز، دلال و داروخانه دار و کارمندان دولت. صندوق ملی یهود ماهیانه به فراخور حال این طبقات وجوهاتی نیز دریافت می دارند." (سند ساواک، شماره 23334/20 ه 21، تاریخ 10/9/1350)

مطابق نمودار تشکیلاتی صندوق ملی یهود، این مجموعه از کمیته هایی تشکیل یافته بود که هر یک به مأموریت خاصی مشغول بودند:

"کمیته طرح و برنامه ریزی، کمیته بانوان، کمیته بودجه، کمیته داوری و حل اختلاف، کمیته املاک، کمیته روابط عمومی، کمیته بازرسی و نظارت، کمیته [ناخوانا] و کمیته انتشارات؛ کمیته های ده گانه صندوق ملی یهود وابسته به انجمن کلیمیان ایران را تشکیل می دادند."

مأخذ:

1. اقتباس از: سازمان های یهودی و صهیونیستی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، بهار 1384.