تونس، حمله هوایی اسرائیل به مقر ساف در

در بامداد روز سه شنبه یکم اکتبر 1985، هواپیماهای جنگنده اف ـ 15 اسرائیل مقر سازمان آزادی بخش فلسطین در حمام الشط واقع در جنوب تونس را بمباران کردند. حمله اسرائیل دست یافت بزرگ و برجسته تکنیکی بود که طی آن هواپیماهای مزبور با سوخت گیری هوایی، مسافت 1900 کیلومتری را پیموده و همین مسافت را برای بازگشت به اسرائیل، دوباره طی کردند. این عملیات ناشی از سرسختی سیاسی و عملیاتی و اطلاعات کاملاً دقیق بود.

با توجه به رازداری پیچیدگیهای موجود در این کار، حمله ارتش اسرائیل با هشداری کوتاه به اجرا درآمد. این حمله به تلافی کشتن سه توریست میانسال اسرائیلی در یک قایق در لنگرگاه لارناکای قبرس در روز یوم کیپور (25 سپتامبر) صورت گرفت.سه عضو نیروی 17 ساف از جمله یک انگلیسی به نام دیویدسون، سه اسرائیلی مزبور را با خونسردی تمام کشتند، بی آن که طبق معمول درخواستی درباره آزادی فلسطینیان زندانی در اسرائیل بکنند.

قبرس با داشتن دسترسی آسان به اسرائیل و جهان عرب، از دیرباز چهارراه حساس و خطرناک جنگ سایه ای تروریستی و اطلاعاتی میان اسرائیل و ساف بوده است. البته برخلاف ادعای فلسطینیان، شواهد گویای آن بود که سه اسرائیلی مزبور، عاملان موساد نبوده، ولی ظاهرا وانمود می کردند که عضو موساد می باشند. دست کم یک روزنامه انگلیسی به اشتباه استر پالزور (Esther Palzur) زن اسرائیلی کشته شده را به عنوان سیلویا رافائل (Sylvia Rafael) متولد آفریقای جنوبی و عامل دستگیر شده در موضوع لیلهامر در سال 1973 قلمداد کرد. در حقیقت سیلویا رافائل زنده و سلامت بوده و در نروژ زندگی می کرد.

نیروی 17 که دفتر مرکزی آن در شهر امّان پایتخت اردن بود، از مدتها پیش تهدید کرده بود که اگر اسرائیل معاون فرمانده یگان و دوازده فلسطینی دیگر را که در دریا و در میان راه قبرس به لبنان دستگیر کرده آزاد نکند، در آینده نزدیک دست به چنین حمله ای خواهد زد. طرز تلقی اسرائیلیان ناخوشایند بود: روزنامه معاریو اظهار نظر کرد: "اگر نیاز به اثبات بیشتر مورد نظر بوده، باید گفت که جنگ لبنان هیچ چیزی را در زمینه تروریسم حل نکرده و در این باره رویداد لارناکا گواه بارزی بر این مدعاست. اگر به اثبات افزون تر از این هم نیاز باشد که فلسطینیان هنوز هم برای گفت وگوهای آشتی آمادگی نشان نمی دهند، رویداد مزبور این ادعا را روشن می سازد.

امکان دارد که یاسرعرفات این اقدام را انکار کند، ولی باور کردن، وی دشوار است." کابینه اسرائیل یک روز پس از رویداد لارناکا، جلسه ویژه ای تشکیل داد. وزیران با سپهبد موشه لوی، رئیس ستاد ارتش، ژنرال اهود باراک، رئیس امان، و ژنرال عاموس لاپیروت (Amos Lapirot) فرمانده نیروی هوایی همرأی شدند که طرح حمله به مقر ساف در نزدیکی شهر تونس (پایتخت کشور تونس) را به اجرا گذارند.

لاپیروت توضیح داد که احتمال مقاومت و رویارویی نیروی هوایی یا آتشباری ضد هوایی تونس، ضعیف است. وی گفت تنها اشکالی که پیش بینی می شود آن است که در این پرواز دور بُرد، احتمالاً دشواری فنی پدید آید.

اسحاق رابین، وزیر دفاع، درخواست کرد که این کار به سرعت انجام شود تا از ابراز همدردی بین المللی نسبت به اسرائیل به خاطر رویداد لارناکا بهره برداری شود.

هواپیماهای اسرائیلی مقر عرفات و دیگر کانونهای نظامی (از جمله ساختمانهایی که نیروی 17 مورد بهره برداری قرار می داد) واقع در حمام الشط را بمباران کردند. بعدها باراک گفت که حضور یا عدم حضور عرفات "عاملی اساسی در این طرح حمله به شمار نمی آمد." همان گونه که امّان پیش بینی کرده بود، هیچ گونه واکنشی نسبت به هواپیماهای مهاجم اسرائیلی از سوی نیروی هوایی یا آتشباری ضد هوایی تونس به عمل نیامد، زیرا احتمالاً دستگاههای رادار روشن نبودند.

البته روشن نیست که آیا این عدم فعالیت رادارهای تونس در نقص فنی در خود دستگاههای مزبور بوده یا در نتیجه مخدوش کردن رادارهایمزبور از سوی اسرائیل، برپایه آمار داده شده از سوی اسرائیل، در این حمله هوایی، هفتاد و پنج تن، از جمله شصت عضو ساف، کشته و چهل و شش تن دیگر زخمی شدند. منابع تونس گفتند که شمار بسیاری از غیر نظامیان دیگر نیز کشته شدند.

حمله نیروی هوایی بیشتر مدیون اطلاعات دقیق از چگونگی تأسیسات ساف، و از جمله جاسوسی منابع انسانی که توانستند دقیقا نوع کار و عملکرد و کاربرد هر ساختمان (مقر فلسطین در تونس) را مشخص کنند، می باشد. از زمانی که ساف در سال 1982 مقر خود را به تونس انتقال داد، این کشور آماج مهم دستگاه جاسوسی اسرائیل قرار گرفت. بر پایه گفته یک منبع آگاه: "برای برخی از "عاملان" تونسی که انگیزه آنان از جاسوسی ناشی از آزمندی بود، رک و راست گفته شده بود که برای دستگاه جاسوسی اسرائیل کار می کنند. مقامهای بلندپایه تونس با وانمودسازیهای دروغین به مزدوری گرفته شده بودند و طّی آن به آنها گفته بودند که به سازمانهای اطلاعاتی اروپایی یاری می دهند".

در میانه سال 1985، شبکه موساد گستردگی یافته و خانه های امن (جاسوسی)، انبارهای اسلحه و یک سیستم مخابراتی زیرزمینی را شامل می شد. هنگامی که موضوع جاناتن پولارد چند هفته پس از این حمله برملا شد، منابع معینی موکدا ادعا کردند که جاسوسان آمریکایی، اطلاعات دقیق و تفصیلی را درباره سیستمهای دفاعی لیبی و تونس در اختیار اسرائیل قرار داده اند و این اطلاعات، کار برنامه ریزی (و اجرای) حمله را آسان ساخته است. خود پولارد بر این باور بود که واقعیت همین است، البته رابین قویا این موضوع را رد کرد. همانند حمله به نیروگاههسته ای عراق در چهار سال پیشتر از آن، سوای نکوهشهای عادی اسرائیل در سازمان ملل متحد، واکنش جدی سیاسی نسبت به این حمله، اندک بود.

مآخذ:

1. Daily Telegraph. 26 September 1985.
2. Ma'ariv, 26 September 1985.
3. Interview with Ehud Barak.Israeli TV, 16 october 1985.
4. The Israeli figures appear in the IAF Histoical Branch Version of the tunis raid in klin, op. cit., pp. 167-9.
5. Washingtonian, Jone 1988.